پایان‌های تلخ و شیرینی و به همان اندازه امیدوارکننده؛ مشخصه آثار دل تورو

فیلم‌های جادویی، تاریک و کاملا جذاب گیلرمو دل تورو همیشه از خاطره‌انگیزترین و لذت‌بخش‌ترین تجربیات سینمایی به شمار می‌رود.

این مشخصه‌ها از سال ۱۹۹۳ و با اکران نخستین فیلم بلند دل تورو یعنی کرونوس طرفداران این کارگردان خلاق را خوشحال کرده است؛ از پایان تلخ و شیرین فیلم‌هایی چون هزارتوی پن گرفته تا تفسیر اجتماعی چیزی مانند پینوکیو ، این‌ها ویژگی‌های بارز فیلمساز مکزیکی را کاملا انکارناپذیر می‌کند.

بسیاری از آثار دل تورو از هزارتوی پن تا شکل آب، الهام گرفته از لحن و فضای افسانه‌های کلاسیک است و جای تعجب ندارد که بیشترین فیلم‌های او حس شدیدی از حیرت کودکانه در جهان دارد، حتی اگر قهرمانان داستان‌هایش بچه‌ها نباشند.

ساخته‌های وی همچنین نشان می‌دهد که چگونه تروما و خشونت اثر خود را بر این شگفتی و بی‌گناهی می‌گذارد. اگرچه در نهایت، این شیفتگی همیشه نسبت به همه چیزهایی که جهان ارائه می دهد غلبه می‌کند.

در شکل آب، کوچه کابوس و قله‌ای به رنگ خون (که شاید غم‌انگیزترین اثر دل تورو است که نادیده گرفته شده)، فیلم‌های این کارگردان مکزیکی اغلب با آمیزه‌ای تلخ از تراژدی و امید، غم و امید به پایان می‌رسند.

بسیاری از فیلم‌های دل تورو انتقادهای شدیدی از جنگ و فاشیسم و اندیشه‌هایی در مورد شکنندگی قدرت دارند.

برخورد پینوکیو با فاشیسم ایتالیایی و هزارتوی فرانکوئیسم پن، بررسی‌های ظریف و پیچیده‌ای از موضوع است که دل تورو با نهایت حساسیت و هوشمندی به آن می‌پردازد.

او از زمان ساخت کرونوس که بی‌تردید یکی از بهترین فیلم‌های ترسناک مکزیکی ساخته شده تاکنون به شمار می‌رود، ثابت کرده که استاد خلق وحشت و ترس است. اگرچه کارگردان در موقعیت‌های مختلف به وحشت در آثارش پرداخته اما در عین حال نمی‌توان گفت که تمامی ساخته‌هایش عمدتاً به این ژانر تعلق دارد.

فیلم‌های دل تورو مملو از درام پیچیده، لایه‌ای و جذاب است که اغلب از مبارزه شخصیت با محیطی محدودکننده نشات می‌گیرد. همواره یک چیز غیرقابل انکار سرگرم کننده در تماشای کاراکترهای آثار دل تورو وجود دارد که غالب بر محیط‌های به ظاهر ناامید کننده در برابر تمامی اقبال‌هاست.

دل تورو در آیین کاتولیک بزرگ شد و به طور گسترده در مورد رابطه پیچیده خود با مذهب و معنویت سخن گفته است؛ همانگونه که انتظار می‌رود فیلم های او پر باشد از مضامین مذهبی و نمادهای پراکنده در سراسر جهان. از کاوش دین در برابر خرافات در ستون فقرات شیطان گرفته تا نمادهای مذهبی گسترده در پینوکیو. موارد زیادی از این حیث در فیلم‌شناسی کارگردان یافت می‌شود.

به غیر از اکشن‌های سنگین دیگری چون حاشیه اقیانوس آرام و تیغه ۲ بواقع نمی‌توان گفت که دل تورو فیلم‌های خشن خلق می‌کند. در بیشتر کارهای این کارگردان مکزیکی به میزان بسیار کمی خشونت به کار رفته در عین حالی که وقتی خشونت وجود داشته باشد بی‌امان و غیر قابل بخشش است.

خشونت در فیلم‌های دل تورو هرگز بیجا یا صرفاً برای سرگرمی نیست بویژه در هزارتوی پن و شکل آب که غالبا اهداف نمادین قوی در آنها به کار رفته است. در آثاری که خون و غم در آنها وجود دارد احساس ناراحتی، صمیمی و عمیق معنا پیدا می‌کند.

البته جنبه‌ای که چشمگیرترین و نمادین‌ترین جنبه آثار دل تورو به عنوان نمادی متحد مشهود است، استفاده کارگردان از هیولاهاست؛ از مرد رنگ پریده هزارتوی پن گرفته تا مرد دو زیست شکل آب، هیولاهای واقعی نه موجودات ترسناک دلسوز که افراد شروری هستند که هدایتگر آنها خشونت و قدرت است.

دل تورو در حرفه کارگردانی خود به‌طور دوره‌ای به ساخت آثار فانتزی تاریک به زبان اسپانیایی همچون فیلم‌های گوتیک ترسناک ستون فقرات شیطان، هزارتوی پن و فیلم‌های اکشن آمریکایی از جمله تیغه ۲، اثر ابرقهرمانی فراطبیعی پسر جهنمی و دنباله آن پسر جهنمی ۲: ارتش طلایی، حاشیه اقیانوس آرام و فیلم برنده جایزه اسکار شکل آب پرداخته ‌است.

این کارگردان مکزیکی در نودمین دوره جوایز اسکار برای فیلم شکل آب اسکار بهترین کارگردانی را دریافت کرد. همچنین فیلم شکل آب جایزه اسکار بهترین فیلم را نیز در این مراسم به خود اختصاص داد.