متولدین ۰۹ مرداد سینما ، تئاتر و موسیقی؛ محمد نوری

به گزارش باکس افیس ایران: محمد نوری (زادهٔ ۱ دی ۱۳۰۸ در رشت – درگذشتهٔ ۹ مرداد ۱۳۸۹ در تهران) آموزگار آواز و خواننده ایرانی بود. از برترین و مشهورترین آهنگ‌های وی می‌توان به جان مریم ، کهکشان عشق سرزمین محبوب من و ایران ایران اشاره کرد.

سازهای اصلی
نام شناسنامه‌ای	محمد هدایت نوری
نام(های) دیگر	محمد نوری
زاده	۱ دی ۱۳۰۸ رشت، ایران
درگذشته	۹ مرداد ۱۳۸۹ (۸۰ سال) تهران، ایران
ژانر	لایت کلاسیک
سال‌های فعالیت	۱۳۲۸ تا ۱۳۸۹
پیانو
نوع صوت	بِیس
جایزه(ها)	جایزه خورشید طلایی (۱۳۷۸) چهرهٔ ماندگار (۱۳۸۵)

زندگی هنری

محمد نوری ۱ دی ۱۳۰۸ در رشت زاده شد. محمد نوری فارغ‌التحصیل هنرستان تئاتر، زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران، و مبانی تئاتر از دانشکدهٔ علوم اجتماعی بود. دهه ۱۳۲۰ (خورشیدی) دوران آغاز نوعی تفکر در شعر و موسیقی آوازی درمیان مردم ایران، به‌ویژه نسل جوان بود که بخشی را می‌توان متأثر از نشر و پخش وسیع‌تر موسیقی علمی و آثار فولکلور کشورهای جهان از طریق رادیو و صفحات گرامافون دانست. محمد نوری در همین سال‌ها (سنین نوجوانی) با خواندن اشعار نوینی که بر روی نغمه‌های روز کشورهای غربی و برخی قطعات کلاسیکِ آوازی سروده شده‌بود، کار خوانندگی را آغاز کرد. ناصر حسینی، افسر موسیقیدان ارتش ایران از مشوقان محمد نوری بوده است.

نوری در کنار تحصیل در رشته ادبیات زبان انگلیسی و رشته نمایش، آواز ایرانی را نزد اسماعیل مهرتاش آموخت. پس از آن نزد استادان هنرستان عالی موسیقی، سیروس شهردار و فریدون فرزانه و مصطفی کمال پورتراب رفت و از آن‌ها تئوری موسیقی، سلفژ و نوازندگی پیانو را فراگرفت. آواز کلاسیک را نزد اولین باغچه‌بان و فاخره صبا آموخته و شیوه آوازی خود را با تأثیر از استادانی چون حسین اصلانی و ناصر حسینی پیدا کرد و رفته رفته به شیوه منحصر به فرد خود دست یافت.

محمد نوری پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران و پس از مدتی سکوت، فعالیت هنری خود را با آلبوم در شب سرد زمستانی همراه با فریبرز لاچینی و احمدرضا احمدی در سال ۱۳۶۸ از سر گرفت. این همکاری بعدها با آلبوم «آوازهای سرزمین خورشید» ادامه یافت.

محمد نوری طی پنج دهه بیش از سیصد قطعهٔ آوازی اجرا کرد. او همچنین به نوشتن و ترجمهٔ مقالات و سرودن اشعاری برای ترانه پرداخت. محمد نوری در سال‌های پایانی عمر چند اجرا به نفع بیماران خاص داشت. وی ترانه‌های زیادی با تم میهنی اجرا کرد. یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین ترانه‌های وی، جان مریم نام دارد که آهنگ آن از ساخته‌های خود نوری است.

جوایز و بزرگداشت‌ها

محمد نوری برنده جایزه خورشید طلایی (۵۰ سال صدای متفاوت و ماندگار) در سال ۱۳۷۸ از جشنواره مهر، و دارای مدرک درجه یک هنری از شورای عالی ارزیابی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.

وی در سال ۱۳۸۵ از سوی سازمان صدا و سیما به عنوان چهرهٔ ماندگار برگزیده شد.

دیدگاه

محمد نوری موسیقی را زبانی جهانی و از آنِ همه اقوام و ملت‌های روی زمین می‌دانست و از همین رو به اقتباس و الهام از هنر کلاسیک غرب معتقد بود.

درگذشت

محمد نوری پس از سال‌ها مبارزه با بیماری سرطان و وخامت وضعیت جسمانی در شامگاه ۹ مرداد ۱۳۸۹ در بیمارستان جم در تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

آلبوم‌ها

ترانه‌ها

سال	آلبوم	آهنگ‌ها	ترانه سرا	آهنگ ساز	تنظیم کننده	توضیحات
–	*جان مریم*	جان مریم آرزوها نسترن عروسی یاد اون روزها بخیر پس از انتظار لالایی گلچهره یک شب خوش کوچ تصویر تو مبارک باد تا تو بودی ای وطن، ای سلامم، ای سرودم	محمد نوری – – تورج نگهبان وحید ادیبی – – – – اردلان سرفراز – – – نادر ابراهیمی	کامبیز مژده‌دهی – – محمد سریر محمد سریر – – – – – – – – فریدون شهبازیان	– – – – – – – – – – – – –	دکلمه: احمدرضا احمدی – – (= گل بریزین رو عروس و دوماد) – – – – – – – – – –
–	*در شب سرد زمستانی*	در شب سرد زمستانی داستان زندگی من قو بر سر قایقش تو را من چشم‌درراه‌ام از دور داستانی نه تازه هنگام که گریه می‌دهد ساز ری‌را پدرم خانه‌ام ابری‌ست اجاق سرد	نیما یوشیج	فریبرز لاچینی	فریبرز لاچینی	دکلمه: احمدرضا احمدی – – – – – – – – – – – –
–	*آوازهای سرزمین خورشید*	صدای ساز مرد چوپان تو بیو سرزمین خورشید ای دیار خوب من مارال شالیزار ای وطن (آه‌ای وطن! نام نو، همیشه بر لبم) بخفته دل نُشو نُشو گیلان جان لالایی	محمد نوری – – محمد نوری – محمد نوری محمد نوری – – – یدالله رؤیایی	– فریبرز لاچینی فریبرز لاچینی – فریبرز لاچینی – – فریبرز لاچینی فریبرز لاچینی فریبرز لاچینی ناصر حسینی	فریبرز لاچینی	آهنگ شرقی – – آهنگ محلی – آهنگ محلی بختیاری آهنگ محلی – – – (= سر خونهٔ دلُم)
–	*دلاویزترین*	ایران ایران دلاویزترین با نام تو قایقی باید ساخت دوران عاشق‌ها کوچ غم بیهودگی‌ها بی تو تولدت مبارک	تورج نگهبان فریدون مشیری – – – اردلان سرفراز – – تورج نگهبان	محمد سریر		– – – – – سال آفرینش ۱۳۴۸ – – –
–	*در ماه باران*	ساقی مرغ سپیده آسمان روشن از روزگاران مژده نور همه آبی در ماه باران	علی‌اصغر محتاج	شهرام گلپریان	شهرام گلپریان
–	*جاودانه با عشق*	آواز با عشق اگر تو آمده بودی باران سخن عشق روز بی غروب در سفر گم شدن کهکشان عشق شب‌های تهران	فریدون مشیری شیون فومنی حمید مصدق سعدی احمد کسیلا شیون فومنی فریدون مشیری محمد سریر	محمد سریر
–	*شکوفه خاطرات*	گل مریم گلچهره مرغک زیبا جمعه‌بازار جنگ و جنگ‌ساز رود آواره بزم خیال آخرین درود	محلی، محمد نوری منوچهر میکده منوچهر میکده جهانگیر سرتیپ‌پور (محلی)، منوچهر میکده (فارسی) فریدون توللی رویایی رویایی رویایی	کامبیز مژدهی ناصر حسینی علی‌اکبر دلبری – محلی شیرازی ناصر حسینی ناصر حسینی ناصر حسینی	شهرام گلپریان	ترانهٔ جان مریم با اندکی تغییر – – – – – – –
–	*چراغی در افق*	چراغی در افق آواز با عشق نوازش باران حریر مهتاب شب تنهایی عشق دیرین حسرت کوره‌راه زندگی		محمد سریر
–	*شکوفه در شکوفه*	زمزمه باز آمد شکفتن خموشی‌های ساحل رها لانهٔ متروک سرزمین محبوب من	کریم فکور منوچهر میکده بهمن توسی، منوچهر میکده فروغ فرخ‌زاد سید فرید احمدی (فارسی)، ابراهیم نوارلو (ترکی) رویایی منوچهر میکده	اکبر محسنی – منوچهر میکده – ناصر حسینی ناصر حسینی ناصر حسینی	شهرام گلپریان
–	*جلوه‌های ماندگار*	عاشقانه برای فرزندم زورق شکسته آرزو عروسی رؤیای جوانی امید دور بدرود	فروغ فرخزاد – – – تورج نگهبان – – – –	محمد سریر
–		در غروب بی فروغ آشنایی ای ز تو لب من، پرترانه شده در دستم، فانوسی (انتظار) غم او، با نو چه گقت (مرگ مادر) دیدم در آن، آیینهٔ چشم کبود تو تو خندهٔ بهار	تورج نگهبان عبدالله الفت یدالله رؤیایی تورج نگهبان سعید نیاز کرمانی حسین منزوی	ناصر حسینی سلیمان اکبری ناصر حسینی ناصر حسینی فریدون فرزانه محمد سریر