متولدین ۰۷ فروردین سینما ، تئاتر و موسیقی؛ عنایت‌الله بخشی

به گزارش باکس افیس ایران: عنایت‌الله بخشی (متولد ۷ فروردین سال ۱۳۲۴ در طالقان) بازیگر ایرانی سینما ، تئاتر و تلویزیون است.

او طی شش دهه کار هنری در بیش از ۱۷۰ اثر نمایشی ایفای نقش نموده و از بازیگران سرشناس ایفاگر نقش ضد قهرمان در تاریخ سینمای ایران است که روی به سوی نقش‌های خاکستری و مثبت داشته است.

وی با کارگردانان متعددی همچون ابراهیم گلستان، بهرام بیضایی، علی حاتمی، امیر نادری، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی و داوود میرباقری سابقه همکاری داشته و از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران دکتری هنر دریافت کرده است.

«بخشی» فعالیت در تئاتر را از سال ۱۳۳۸ در «گروه هنر ملی» و کار سینما را با بازی در فیلم «آقای هالو» (۱۳۴۹) به کارگردانی «داریوش مهرجویی» آغاز کرد و پس از آن در آثار متعددی ایفای نقش کرده است. ‌حضور در آثار سینمایی چون ستارخان (۱۳۵۱)، تنگنا (۱۳۵۲)، تنگسیر (۱۳۵۲)، مسلخ (۱۳۵۲)، گوزن‌ها (۱۳۵۳)، سناتور (۱۳۶۳)، شکار (۱۳۶۶)، مسافران (۱۳۷۰)، روز واقعه (۱۳۷۳)، مسافر ری (۱۳۷۹)، سگ‌کشی (۱۳۷۹) و آثار نمایشی تلویزیونی چون مرد اول (۱۳۵۵)، سربداران (۱۳۶۲)، سایه همسایه (۱۳۶۵)، امام علی (۱۳۷۵)، پهلوانان نمی‌میرند (۱۳۷۶)، ولایت عشق (۱۳۷۹)، و ریحانه (۱۳۸۴) از کارهای شناخته شده اوست.

زندگی و حرفه

عنایت‌اله بخشی در ۷ فروردین ۱۳۲۴ در شهرستان طالقان متولد شد. او بازیگری را از سنین نوجوانی زیر نظر حمید سمندریان فرا گرفت و کار نمایش را در سال ۱۳۳۸ به شکل حرفه‌ای در گروه هنر ملی به دعوت و سرپرستی عباس جوانمرد آغاز نمود. سپس در کنار کارهای هنری به نیروی هوایی نیز ملحق شد و با گذراندن دوره‌های آموزشی در آنجا به تدریس الکترونیک و زبان انگلیسی پرداخت.

«بخشی» پس از ده سال خدمت در نیروی هوایی به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و در «اداره تئاتر» بر کار نمایش تمرکز بیشتری یافت و تا امروز دست کم در ۴۰ نمایش به روی صحنه رفته است. بازی در «مرده‌های بی‌کفن و دفن» نوشته ژان پل سارتر و به کارگردانی حمید سمندریان، «پهلوان اکبر می‌میرد» به کارگردانی عباس جوانمرد، «میراث و ضیافت» و «سلطان مار» به نویسندگی و کارگردانی بهرام بیضایی، و «مجلس زن‌کشی» به کارگردانی داوود میرباقری چندی از نمایش‌های اوست. در میان این نمایش‌ها بوده‌اند نمایشنامه‌هایی که با وجود تمرین‌های مکرر به روی صحنه نرفته و یا به چند اجرا متوقف شده‌ و موانعی بر سر راه آن‌ها وجود داشته است. نمایش «بازجویی» به کارگردانی پرویز صیاد یکی از نمایش‌هایی بود که اجرای آن برای مدتی توسط سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) متوقف شد.

در پنجاه و چهارمین سالگرد تاسیس تماشاخانه سنگلج، «بخشی» به همراه علی نصیریان، محمد علی کشاورز، و اکبر زنجانپور نخستین نشان این تماشاخانه را به پاس نیم قرن فعالیت در عرصه نمایش دریافت کرد.

همسو با کار تئاتر او در طی شش دهه کار بازیگری، در آثار سینمایی و تلویزیونی متعددی نقش‌آفرینی نموده است. بخش قابل توجه آثار سینمایی وی مربوط به دهه ۱۳۶۰ سینمای ایران و سال‌های نخست دهه ۱۳۷۰ است. پرویز صیاد، ساموئل خاچیکیان، محمد متوسلانی، سیروس الوند، مهدی فخیم‌زاده، حسن فتحی، رسول صدرعاملی، سیدضیاءالدین دری، و سیروس مقدم از دیگر کارگردانانی هستند که وی با ایشان همکاری داشته است. از فعالیت‌های جانبی او نیز می‌توان به داوری دومین و سومین دوره جشن بزرگ سینمای ایران (۱۳۷۸–۱۳۷۷) در کنار دیگر اعضای هیئت داوران اشاره نمود. وی همچنین از سال ۱۳۹۸ و برای یک دوره سه ساله به ریاست هیئت مدیره انجمن صنفی بازیگران سینما و تلویزیون ایران منصوب شده است.

زندگی شخصی

«بخشی» در سال ۱۳۴۹ با «سیمین بازرجانی» ازدواج کرد. همسر وی پس از ازدواج از وادی شعر و داستان به سینما و فیلمنامه‌نویسی روی آورد. فیلم‌نامه‌های دخترم سحر (۱۳۶۸) و خفاش (۱۳۷۶)، و چاپ چند کتاب از نوشته‌‌های اوست. «بخشی» در تهران زندگی می‌کند و دارای ۲ فرزند به نام‌های ابرش و آرش است.

آثار

سینما

• آقای هالو (۱۳۴۹)
• لوطی (۱۳۵۰)
• صمد و قالیچهٔ حضرت سلیمان (۱۳۵۰)
• صمد و سامی، لیلا و لیلی (۱۳۵۱)
• ستارخان (۱۳۵۱)
• خواستگار (۱۳۵۱)
• تنگنا (۱۳۵۲)
• تنگسیر (۱۳۵۲)
• مسلخ (۱۳۵۳)
• گوزن‌ها (۱۳۵۳)
• صمد آرتیست می‌شود (۱۳۵۳)
• اسرار گنج دره جنی (۱۳۵۳)
• صمد خوشبخت می‌شود (۱۳۵۴)
• شرف (۱۳۵۴)
• زنبورک (۱۳۵۴)
• ذبیح (۱۳۵۴)
• میراث (۱۳۵۵)
• چلچراغ (۱۳۵۵)
• بت‌شکن (۱۳۵۵)
• شب آفتابی (۱۳۵۶)
• فریاد زیر آب (۱۳۵۶)
• جای امن (۱۳۵۶)
• بوی گندم (۱۳۵۶)
• خیابانی‌ها (۱۳۵۷)
• پرواز در قفس (۱۳۵۷)
• موج طوفان (۱۳۵۹)
• طلوع انفجار (۱۳۵۹)
• انفجار (۱۳۵۹)
• شمر (۱۳۵۹)
• سردار جنگل (۱۳۶۲)
• سناتور (۱۳۶۲)
• تفنگدار (۱۳۶۲)
• بنفشه زار (۱۳۶۲)
• بالاش (۱۳۶۲)
• بازجویی یک جنایت (۱۳۶۲)
• مشت (۱۳۶۳)
• صاعقه (۱۳۶۳)
• سیاه راه (۱۳۶۳)
• پیراک (۱۳۶۳)
• یوزپلنگ (۱۳۶۴)
• مدرک جرم (۱۳۶۴)
• جدال (۱۳۶۴)
• تفنگ شکسته (۱۳۶۴)
• محموله (۱۳۶۵)
• محکومین (۱۳۶۶)
• شکار (۱۳۶۶)
• خبرچین (۱۳۶۶)
• ترن (۱۳۶۶)
• ستاره و الماس (۱۳۶۷)
• دلار (۱۳۶۷)
• پنجاه و سه نفر (۱۳۶۸)
• زندان دیو (۱۳۶۹)
• مسافران (۱۳۷۰)
• گل‌ها و گلوله‌ها (۱۳۷۰)
• عشق من شهر من (۱۳۷۰)
• دلشدگان (۱۳۷۰)
• خانواده کوچک ما (۱۳۷۰)
• انفجار در اتاق عمل (۱۳۷۰)
• قربانی (۱۳۷۰)
• آخرین خون (۱۳۷۲)
• روز واقعه (۱۳۷۳)
• شیرین و فرهاد (۱۳۷۴)
• دشمن (۱۳۷۴)
• ساحره (۱۳۷۶)
• فریاد (۱۳۷۷)
• شراره (۱۳۷۸)
• مسافر ری (۱۳۷۹)
• سگ‌کشی (۱۳۷۹)
• رستگاری در هشت و بیست دقیقه (۱۳۸۳)
• رفقای خوب (۱۳۹۵)

تئاتر (گزیده)

• «مرده‌های بی کفن و دفن» به کارگردانی حمید سمندریان و نویسندگی ژان پل سارتر
• «غروب در دیاری غریب» به کارگردانی عباس جوانمرد و نویسندگی بهرام بیضایی
• «قصه ماه پنهان» به کارگردانی عباس جوانمرد و نویسندگی بهرام بیضایی
• «میراث و ضیافت» به کارگردانی و نویسندگی بهرام بیضایی
• «پهلوان اکبر می‌میرد» به کارگردانی عباس جوانمرد و نویسندگی بهرام بیضایی
• «عروسکها» به کارگردانی عباس جوانمرد و نویسندگی بهرام بیضایی
• «افعی طلایی» به کارگردانی عباس جوانمرد و نویسندگی علی نصیریان
• «سلطان مار» به کارگردانی و نویسندگی بهرام بیضایی
• «سنگ و سرنا» به کارگردانی نصرت پرتوی و نویسندگی بهزاد فراهانی
• «ابراهیم توپچی و آقابیک» به کارگردانی رکن الدین خسروی و نویسندگی منوچهر رادین
• «آلونک» به کارگردانی عباس جوانمرد
• «شهر طلایی» به کارگردانی عباس جوانمرد
• «قصه طلسم حریر و مرد ماهیگیر» به کارگردانی عباس جوانمرد و نویسندگی علی حاتمی
• «زنگوله‌های پای تابوت» به کارگردانی عباس جوانمرد
• «بازجویی» به کارگردانی پرویز صیاد و نویسندگی هارولد پینتر
• «در غوزآباد» به کارگردانی و نویسندگی سیروس ابراهیم‌زاده
• «هجرت» به کارگردانی نوذر آزادی
• «فالگوش» به کارگردانی پرویز صیاد و نویسندگی منوچهر یکتایی
• «انسان‌ها» به کارگردانی مرتضی عقیلی
• «جوانمردان» به کارگردانی مرتضی عقیلی
• «دیار خاموشان» به کارگردانی مرتضی عقیلی
• «حاکم یک شبه» به کارگردانی هادی اسلامی
• «غریبه» (کارگردان و بازیگر)
• «مردی که مرده بود و خود نمی‌دانست» (کارگردان و بازیگر)
• «آسیدکاظم» (کارگردان و بازیگر) به نویسندگی محمود استادمحمد
• «بلبل سرگشته» (کارگردان و بازیگر) به نویسندگی علی نصیریان
• «روسری قرمز» (کارگردان و بازیگر) به نویسندگی هادی اسلامی
• «چمدان» (کارگردان و بازیگر) به نویسندگی مهدی معدنیان
• «خنجر» (کارگردان، نویسنده و بازیگر)
• «وکیل قلابی» (کارگردان، نویسنده و بازیگر – با برداشتی آزاد از داستان وکیل قلابی نوشته مولیر)
• «دندان گراز» به کارگردانی صادق هاتفی
• «بیا تا گل برافشانیم» به کارگردانی مجید جعفری
• «مجلس زن کشی» به کارگردانی داود میرباقری

تلویزیون

شبکه نمایش خانگی