متولدین ۹ مهر سینما ، تئاتر و موسیقی؛ لیلا حاتمی

زندگی‌نامه

ابتدای زندگی و تحصیلات

لیلا حاتمی ۹ مهر ۱۳۵۱ در تهران به دنیا آمد. پدرش علی حاتمی، (۱۳۲۳–۱۳۷۵) فیلم‌ساز، و مادرش زری خوشکام، پیش از انقلاب ۱۳۵۷ بازیگر بود. او در رشتهٔ ریاضی دیپلم گرفت و تحصیلاتش را در رشتهٔ مهندسی برق دانشگاه پلی‌تکنیک تهران ادامه داد. او تحصیل در این دانشگاه را پس از دو سال نیمه‌کاره رها کرد و به دانشگاه لوزان، سوئیس رفت و آن‌جا ادبیات فرانسه خواند. به علت بیماری پدرش در ۱۳۷۵ تحصیل را نیمه‌کاره رها کرد و به ایران بازگشت. او به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، فارسی، آلمانی و ایتالیایی مسلط است.

زندگی شخصی

در سال ۱۳۷۷ با علی مصفا هنرپیشه سینمای ایران ازدواج کرد. او در گفتگویی که با ماهنامهٔ فیلم در شهریور ۱۳۹۰ انجام داد، بیان کرد احساسات عمیق شکل گرفته در حین ساخت فیلم لیلا، پایه‌گذار شکل‌گیری پیوند این دو در زندگی واقعی شده‌است. وی دارای دو فرزند به نام‌های مانی و عسل است.

فعالیت حرفه‌ای

در ۱۲ سالگی در نقش کودکیِ کمال‌الملک در فیلم کمال الملک اولین حضور سینمایی خود را تجربه کرد. کارگردان این فیلم پدرش، علی حاتمی بود. در سال ۱۳۷۰ در فیلم دلشدگان که آن هم ساختهٔ پدرش بود، ایفای نقش کرد. پس از آن در ۱۳۷۵ برای اولین بار در فیلمی که کارگردانش پدرش نبود (فیلم لیلا از داریوش مهرجویی) نقش یک زن نازا را ایفا کرد و برای آن دیپلم افتخار جشنواره فیلم فجر را دریافت کرد.

فیلم موفق دیگر او آب و آتش بود که در آن نقش یک زن روسپی (مریم) را به خوبی اجرا کرد. بازی آتیلا پسیانی زوج و پسر عموی مریم از نکات درخشان دیگر فیلم بود. در تمرینات تئاتر «منهای دو» داوود رشیدی بسیار خوش درخشید اما به دلیل بیماری مجبور به خارج شدن از تیم شد.

در سال ۱۳۸۹ به همراه اصغر فرهادی و چندی از بازیگران فیلم جدایی نادر از سیمین به جشنوارهٔ فیلم برلین دعوت شد ولی به هر دلیلی که برخی آن را بازی در فیلم بعدیش (پله آخر) می‌دانند در اختتامیه شرکت نکرد. در این مراسم، وی به همراه ساره بیات و سارینا فرهادی برندهٔ خرس نقره‌ای بهترین گروه بازیگران زن شد.

در بهار ۱۳۹۰ در مراسم فرش قرمز فیلم جرم ساختهٔ مسعود کیمیایی به همراه علی مصفا شرکت کرد. در تابستان همین سال به دنبال اکران جدایی نادر از سیمین به فرانسه و ایتالیا سفر کرد و در افتتاحیهٔ اکران فیلم همراه با اصغر فرهادی حضور داشت و سرانجام پس از نامزدی جدایی نادر از سیمین در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار در زمستان سال ۱۳۹۰ همراه اصغر فرهادی و پیمان معادی راهی مراسم اسکار در آمریکا شد.

پس از آن در مراسم اختتامیه جشنواره کن شرکت کرد و جایزه بزرگ این جشنواره را به متئو گارونه کارگردان ایتالیایی فیلم واقعیت اهدا کرد. چند ماه بعد لیلا حاتمی به همراه علی مصفا و فرزندانش برای اکران فیلم پله آخر در جشنواره کارلووی واری راهی جمهوری چک شد و جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن این جشنواره را نیز کسب کرد.

بعد از آن در پی اقامت علی مصفا در فرانسه برای حضور در فیلم جدید اصغر فرهادی به همراه وی عازم فرانسه شد و چندین ماه در آنجا اقامت داشت. پس از بازگشتش به ایران در پاییز ۱۳۹۲ به همراه علی مصفا در مراسم بزرگداشت داریوش مهرجویی شرکت کرد.

همکاری با کارگردانان

بیشتر همکاری‌های لیلا حاتمی تاکنون با داریوش مهرجویی بوده‌است. این همکاری‌ها شامل بازی در چهار فیلم (به ترتیب سال ساخت: لیلا، میکس، آسمان محبوب و نارنجی پوش) می‌شوند. در این میان «لیلا» یکی از مشهورترین فیلم‌های مهرجویی است که لیلا حاتمی یکی از به یادماندنی‌ترین نقش‌های خود را در آن به جای گذاشته‌است.
پس از آن ایشان با کارگردان‌هایی نظیر: علی مصفا، حمید نعمت‌الله، فریدون جیرانی، علیرضا رئیسیان، ابراهیم حاتمی‌کیا و علی حاتمی بیشترین همکاری را داشته‌اند.
لیلا حاتمی شخصاً کارگردان، فیلم‌نامه و نقشی که قرار است به عهده بگیرد را از مهم‌ترین عوامل برای انتخاب پیشنهاد بازی می‌شمارد و معتقد است نقشی که خوب نوشته شده باشد را خوب هم می‌توان بازی کرد. به عقیده او همکاری با داریوش مهرجویی راحت‌تر از همکاری با دیگر کارگردانان است. همچنین او با کارگردانان فیلم اولی چون صفی یزدانیان، عادل یراقی و سهیل بیرقی همکاری داشته‌است.

دریافت نشان شوالیه

در سال ۱۳۹۱ سفارت فرانسه طی بیانیه‌ای اعلام کرد نشان ادب و هنر درجه شوالیه توسط وزیر فرهنگ و ارتباطات این کشور به لیلا حاتمی اعطا شده‌است. «این نشان به خاطر خلاقیت هنری یا ادبی یا به خاطر مشارکت در تلالوی هنر و ادب، در فرانسه و در جهان به هنرمندان اعطا می‌شود.»

عضویت در آکادمی اسکار

در ژوئن ۲۰۱۷ آکادمی اسکار اعلام کرد که از لیلا حاتمی برای عضویت در این آکادمی دعوت به عمل آورده‌است.

داوری در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۴

لیلا حاتمی به عنوان عضو هیئت داوران بخش اصلی شصت و هفتمین دوره جشنواره فیلم کن انتخاب شد. او در حالی در شصت و پنجمین دوره جشنواره کن ظاهر شد که در مراسم پایانی، جایزه بهترین فیلم این دوره کن را به ماتئو گارونه به خاطر فیلم واقعیت اهدا کرد. وی که با لباسی پوشیده در این جشنواره شرکت کرده بود، لباسش از سوی سایت اِل، که اخبار دنیای مد را پی‌گیری می‌کند، به عنوان یکی از ده پوشش برتر مراسم اختتامیه جشنواره کن انتخاب شد. اما معاونت اجتماعی فرماندهی نیروی انتظامی ضمن اعتراض به وضعیت سینما، در مراسمی به انتقاد از لیلا حاتمی پرداخت و اظهار داشت: «اینکه هنرپیشه زنی در جشنواره کن یا دیگر جشنواره‌ها با یک لباس بد و مستهجن و حجاب نامناسب ظاهر شود و با مرد نامحرم دست بدهد، الگو می‌شود و این رفتار کجای انقلابی است که ما انجام داده‌ایم؟» وی در ادامه اظهارات خود سینماگران ایرانی را به دلیل آنچه عدم اعتراض آن‌ها به نحوه پوشش لیلا حاتمی عنوان داشت، مورد انتقاد قرار داد. لیلا حاتمی در این جشنواره با ژیل ژاکوب دبیر و رئیس جشنواره دست داده و روبوسی کرد که انتشار تصویر و فیلم این عمل در فضای مجازی جنجال فراوانی ایجاد کرد.

واکنش‌ها

وزیر ارشاد وقت، علی جنتی، طی سخنرانی این عمل حاتمی را غیرقابل قبول و دفاع دانست. لاله افتخاری، عضو هیئت رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس اصولگرای نهم، نیز در اظهار نظری خواهان برخورد با مسئله شد. پس از بازتاب عمل حاتمی در رسانه‌های داخلی و خارجی ایران، ژیل ژاکوب، رئیس جشنواره کن، در صفحه توئیتر خود نسبت به این مسئله و واکنش مسئولان ایرانی نوشت: «این جنجال‌ها بی‌اساس است چون این مسئله در فرهنگ غرب کاملاً عادی است. این من بودم که برای بوسیدن خانم حاتمی پیش‌قدم شدم، در آن لحظه، او برای من نماینده سینمای ایران بود.»

ترجمه کتاب

• کاساوتیس، جان. ش‍ب اف‍ت‍ت‍اح. ت‍ه‍ران: ن‍ی، ۱۳۸۱. شابک ‎‎۹۶۴-۳۱۲-۶۳۹-۰
• ک‍ان وای‍ل‍ر، دان‍ی‍ل. ش‍ش گ‍ف‍ت و گ‍و ب‍ا پ‍ی‍ک‍اس‍و، گ‍ف‍ت و گ‍و ب‍ا پ‍ی‍ک‍اس‍و درب‍ارهٔ ت‍اب‍ل‍وی زن‍ان ال‍ج‍زی‍ره. ت‍ه‍ران: دی‍گ‍ر، ۱۳۸۲. شابک ‎۹۶۴-۷۱۸۸-۳۳-۱
• درایر، کارل تئودور. گ‍رت‍رود. ب‍ا وی‍رای‍ش و م‍ق‍ال‍ه‌ای از ب‍اب‍ک اح‍م‍دی. ت‍ه‍ران: ن‍ش‍ر م‍رک‍ز، ۱۳۸۲. شابک ‎۹۶۴-۳۰۵-۶۹۸-۸

فیلم‌شناسی

سینما

تلویزیون

سایر سمت‌ها

جایزه‌ها و نامزدی‌ها

داوری در جشنواره‌ها

• ۲۰۰۱ – جشنوارهٔ فیلم کوتاه دبی
• ۲۰۰۶ – جشنوارهٔ فیلم کارلووی واری
• ۲۰۱۱ – جشنوارهٔ فیلم مراکش
• ۲۰۱۱ – جشنوارهٔ فیلم دوویل
• ۲۰۱۲ – جشنوارهٔ فیلم رم
• ۲۰۱۲ – جشنوارهٔ فیلم کاستندورف (رئیس هیئت داوران)
• ۲۰۱۳ – جشنوارهٔ فیلم پرتقال طلایی ترکیه
• ۲۰۱۴ – شصت و هفتمین دوره جشنواره فیلم کن – بخش اصلی (رقابتی)
• ۲۰۲۲ – جشنواره فیلم وزول فرانسه (رئیس هیئت داوران)
• ۲۰۲۲ – هفتاد و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز – بخش اصلی (مسابقه بین‌الملل)