متولدین ۲۰ سپتامبر سینما ، تئاتر و موسیقی؛ سوفیا لورن

زادروز

سوفیا لورن در ۲۰ سپتامبر ۱۹۳۴ در رم زاده شد. پدرش مهندس و مادرش بازیگر و آموزگار پیانو بود.

او در مورد خودش گفته‌است: «من ایتالیایی نیستم، من ناپلی هستم و این چیز دیگری است.»

سال‌های اولیه

بعد از امتناع پدر سوفیا از ازدواج با مادرش که او را بدون هیچ پشتیبانی رها کرد. خانواده لورن یک فرزند دختر مشترک دیگر به نام آنا ماریا ویلانی در سال ۱۹۳۸ داشتند. سوفیا، مادرش و ماریا با مادربزرگ لورن در پوتزولی نزدیک ناپل زندگی می‌کردند. لورن دو نابرادری جوان‌تر پدری به نام‌های جولیانو و جوزپه دارد.

در طول جنگ جهانی دوم، بندر و کارخانه مهمات در پوتزولی هدف بمباران مکرر از متفقین بود. در طی یک حمله، هنگامی که لورن به پناهگاه فرار کرد او مورد اصابت گلوله قرار گرفت و از چانه زخمی شد. بعد از این، خانواده او به ناپل جایی که خویشاوندان دورشان در آنجا بودند، نقل مکان کرد. بعد از جنگ، لورن و خانواده‌اش به پوتزولی برگشتند. مادربزرگ او یک میخانه در اتاق نشیمن خانه خود که گیلاس‌های مشروب خانگی می‌فروخت باز کرددر آنجا مادرش پیانو می‌نواخت، خواهرش می‌خواند و سوفیا پیشخدمت (مهماندار) بود و ظرف‌ها را می‌شست. این مکان بسیار محبوب برای سربازان آمریکایی مستقر در نزدیکی آنجا بود.

او در شانزده سالگی، مدل یک مجلّهٔ ماهانه بود و از همین راه به عالم سینما راه یافت فعالیت سینمایی اش را با نقش‌های کوچک در فیلم‌های کوچک ایتالیایی آغاز کرد اولین نقشش را در فیلم روشنایی‌های وارتیه در سال ۱۹۵۰ ایفاکرد. سوفیا در رقابت‌های زیبایی محلی هم شرکت می‌کرد و چندین جایزه دریافت نموده اما سرانجام توسط کارلو پونتی تهیه‌کننده سینمایی کشف شد و به عالم سینما راه یافت.

پونتی، لورن را نخستین بار زمانی دید که هر دو در یک مسابقه ملکه زیبایی شرکت کرده بودند؛ پونتی ۳۷ ساله داور مسابقه‌ای بود که سوفیای ۱۵ ساله در آن با دیگران رقابت می‌کرد. او مقدمات ستاره شدن سوفیا را آماده کرد؛ از فراگیری فن بازیگری گرفته تا آموختن درس زبان انگلیسی.

حضور در سینما

۱۹۵۳–۱۹۵۱: با نام سوفیا شیکولونه و سوفیا لاتزارو

سوفیا لاتزارو در مدرسه فیلم ملی ایتالیا ثبت نام کرد و در ۱۶ سالگی به عنوان یک بازیگر سیاهی لشکر در فیلم کجا می‌روی مروین لیروی ظاهر شد.

در همان سال، او در فیلم ایتالیایی خودش است!…. بله! بله! ظاهر شد، که در آن در نقش اودالیسکا بازی کرد، و به عنوان سوفیا لاتزارو شناخته شد. در اوایل دهه، او در چند فیلم از جمله محبوب (۱۹۵۲) قسمتهای کمی بازی کرد و نقشهای جزئی داشت.

۱۹۷۰–۱۹۵۳: با نام سوفیا لورن

با تلاش کارلو پنتی نامش به سوفیا لورن تغییر کرد. او ابتدا در فیلم‌های برده فروشی سفید و «دوشیزگان در خطر» بازی کرد و سپس در فیلم‌های دختر رودخانه، آتیلا، چرخ و فلک تا پل و حیف که خیلی حقه‌ای ظاهر شد. زمانی که رم رقیب اصلی هالیوود در تولید فیلم بود او ستاره بسیاری از محصولات سینمائی رم بود و با کارگردانانی چون فدریکو فلینی و ویتوریو دسیکا کار کرده‌است و مارچلو ماستریانی همبازی او در بسیاری از فیلم‌هایش بود. اولین نقش اصلی او در آیدا (۱۹۵۳) بود که مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.

شهرت بین‌المللی

لورن با قرارداد برای پنج فیلم با پارامونت در سال ۱۹۵۸ به بازیگری بین‌المللی تبدیل شد. از جمله فیلم‌های او در این زمان می‌توان به هوس زیر درختان نارون با آنتونی پرکینز، بر اساس نمایشنامه یوجین اونیل اشاره کرد. خانه قایقی، یک کمدی رمانتیک با بازی کری گرانت؛ و جوراب شلواری صورتی جرج کیوکر، که در آن برای اولین بار به عنوان یک بور ظاهر شد.

نتیجه یک نظر خواهی در ایتالیا می‌گوید مردم ایتالیا بیشتر از هر نقش دیگر سوفیا لورن، بازی او را در برابر مارچلو ماستریانی در فیلم دیروز، امروز، فردا ساخته ویتوریو دسیکا را دوست دارنداین فیلم با همین نام در زمان خود در ایران نیز با استقبال بسیار روبرو شد. لورن قراردادی که با استودیو پارامونت بست به شهرت جهانی دست یافت از جمله فیلم‌های وی در این دوره را می‌توان «غرور و شهوت، هوس زیر درخت‌های نارون، قایق خانگی، ثعلب سیاه و زن اونجوری» را نام برد. وی از جمله هنر پیشگانی است که این حرفه را از صفر شروع کرد و در نتیجهٔ تلاش بسیار، مقام ممتازی به دست آورد؛ و در سال ۱۹۶۱ فیلم مشهور ال سید را بازی کرد.

لورن توانایی بازیگری وسیعی حتی در حوزه کمدی داشت به ویژه در پروژه‌های ایتالیایی، که می‌توانست به راحتی افکار خود را ابراز کند هر چند در یادگیری زبان انگلیسی هم به خوبی پیشرفت داشت، جایزه اسکاری که بدست آورده اولین جایزه مهم اسکار برای یک بازیگر زن غیر انگلیسی زبان بود. لورن یکی از مشهورترین بازیگران زن جهان بود و هم‌زمان به بازی در فیلم‌های آمریکایی و اروپایی مشغول بود و با بزرگ‌ترین ستارگان مرد سینما کار می‌کرد. در سال ۱۹۶۴ با بازی در فیلم سقوط امپراتوری رم و دریافت دستمزد یک میلیون دلاری بازی اش را کامل کرد. فعالیت لورن پس از مادر شدنش کاهش یافت و در ۴۰ و ۵۰ سالگی در فیلم‌های همچون سفر و روز خاص بازی کرد. در دهه ۶۰ در انتخاب فیلم‌ها وسواس بیشتری به خرج می‌داد در سال ۱۹۹۱ به خاطر خدماتش به سینمای جهان اسکار افتخاری دریافت کرد و به عنوان یکی از گنجینه‌های سینمای جهان معرفی شد. در فیلم آماده پوشیدن رابرت آلتمن در سال ۱۹۹۵ هم حضوری موفق داشت. فعالیت‌های جاری وی در سال ۲۰۰۳ حضور مختصری در کلیپ موسیقی زندگی آمریکایی مدونا داشت، در سال ۲۰۰۶ هم در مراسم افتتاحیه المپیک زمستانی تورین پرچم المپیک را حمل کرد در سال ۲۰۰۷ هم در سن ۷۲ سالگی در فیلم تقویم قراربود جلوی دوربین برهنه شود و از این کار منصرف شد. سوفیا لورن بازیگر سرشناس ایتالیایی در طول ۷۲ سال زندگی هنری درحدود۹۰ فیلم به ایفای نقش پرداخته‌است از آخرین کارهایش می‌توان به حضور در جشنواره ‘’ ونیز’’ به خاطر بازی در فیلم پسرش ‘’ ادواردو پونتی’’ با عنوان ‘’در میان غریبه ها’’ اشاره کرد.

افتخارات و جوایز

در سال ۱۹۵۸ به خاطر بازی در فیلم ثعلب سیاه، موفق به دریافت جایزه فستیوال وِنیز شد. پس از جنگ جهانی دوم سوفیا لورن سمبل زن ایتالیائی به ایتالیا بازمی‌گردد و در فیلم مهم ویتوریو دسیکا که زندگی یک مادر و دختر را در جنگ به تصویر می‌کشد بازی می‌کند. با نام دو زن باهمکاری ژان پل بلموندو ایفای نقش می‌کند و اولین جایزه اسکارش و جوایز «جشنواره فیلم کن»، «جشنواره فیلم ونیز» و «جشنواره فیلم برلین» را در سال ۱۹۶۰ به واسطه همین فیلم دریافت کرد و در فیلم ازدواج به سبک ایتالیایی در سال ۱۹۶۴ برای دومین بار نامزد دریافت جایزه اسکار و در سال ۱۹۹۱ جایزه اسکار افتخاری را نیز کسب می‌کند. فیلم دیروز، امروز، فردا با نقش آفرینی او و مارچلو ماستریانی در همان سال موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی شد.

«لورن» در سال ۱۹۶۲ جایزه بهترین بازیگر زن را از بافتا و در سال ۱۹۹۴ جایزه خرس طلای افتخاری را از جشنواره برلین کسب کرد.

لورن در سال ۱۹۶۱ بهترین بازیگر زن جشنواره کن شناخته شد و در سال ۱۹۹۱ جایزه سزار افتخاری به وی اعطا شد. از دیگر افتخارات سینمایی سوفیا لورن می‌توان به دوربین طلای آلمان، چهار جایزه بهترین بازیگر گلدن گلوب، بهترین بازیگر زن جشنواره مسکو (۱۹۶۵)، بهترین بازیگر جشنواره سن‌سباستین (۱۹۷۴)، بهترین بازیگر جشنواره ونیز (۱۹۵۸) و شیر طلای افتخاری جشنواره ونیز (۱۹۹۸) اشاره کرد. ستاره شهرت وی در قدمگاه مشاهیر هالیوود نقش بسته‌است.

جشنواره فیلم استانبول جایزه یک عمر فعالیت پرثمر هنری را به «سوفیا لورن»، هنرپیشه قدیمی سینما اهدا کرد. این هنرپیشه اعلام کرد این جایزه را کنار تندیس اسکارش قرار خواهد داد.

در سال ۲۰۰۹، پس از پنج سال دوری از گروه و چهارده سال از هنرنمایی در یک فیلم تئاتری برجسته آمریکایی، او در نسخه فیلمی ناین که بر پایه یک تئاتر موزیکال برادوی بود هنرنمایی کرد و داستان کارگردانی را که بحران‌های میانسالیش سبب می‌شود تا او برای کامل کردن آخرین فیلمش تقلا کند. او مجبور است که تحت تأثیر زنان متعدد ی که زندگیش را شکل داده‌اند شامل مادر مرحومه‌اش تعادل برقرار کند. سوفیا لورن اولین و تنها انتخاب مارشال برای این نقش بود. همچنین در این فیلم دانیل دی-لوئیس، پنلوپه کروز، کیت هادسون، ماریون کوتیار و نیکول کیدمن هنرنمایی کرده‌اند. به عنوان بخشی از انتخاب بازیگران او (سوفیا لورن) اولین نامزدیش را برای جایزه انجمن بازیگران فیلم دریافت کرد.

ازدواج و زندگی شخصی

سوفیا و کارلو پنتی روز ۱۷ سپتامبر ۱۹۵۷ با هم ازدواج کردند ازدواج اول آن‌ها به ناچار لغو شد تا پونتی به جرم دو همسری محکوم نشود، آن‌ها ۹ آوریل ۱۹۶۶ دوباره با هم ازدواج کردند و صاحب دو پسر به نام‌های کارلو و ادواردو شدند.

زندگی مشترک سوفیا لورن با کارلو پونتی تا زمان مرگ پونتی در تاریخ ۱۰ ژانویه ۲۰۰۷ به خاطر عوارض ریوی ادامه داشت. وقتی از او در نوامبر ۲۰۰۹ پرسیدند که آیا احتمال دارد او دوباره ازدواج کند؟ پاسخ داد که: نه، دوباره هرگز، غیرممکن است که کس دیگری را دوست داشته باشد.

عروس‌های او ساشا الکساندر و آندرا مس زاروس هستند. او چهار نوه دارد: لوچیا سوفیا پونتی (متولد ۱۲ می ۲۰۰۶) ویتوریو لئونه پونتی (متولد ۳ آوریل ۲۰۰۷)، لئوناردو فورتوناتو پونتی (متولد ۲۰ دسامبر ۲۰۱۰) و بئاتریس لارا پونتی (متولد ۱۵ مارس ۲۰۱۲).

محل اقامت اولیه لورن از اواخر سال ۲۰۰۶ در ژنو سوئیس بوده‌است همچنین صاحب یک خانه در ناپل و رم است.

در سپتامبر ۱۹۹۹ لورن در برابر ۷۶ تارنمای بزرگسالان به خاطر ارسال عکس‌های برهنه تغییر یافته خود در اینترنت اقامه دعوی کرد.

لورن یکی از بزرگترین طرفداران باشگاه فوتبال ناپولی است. در مه سال ۲۰۰۷ هنگامی که این تیم در سری ب ایتالیا سوم شد به روزنامه لاگاتزتا دلو اسپورت گفت که اگر تیمش پیروز شود می‌خواهد یک رقص همرا با برهنگی انجام دهد.

لورن یک معتقد به کلیسای کاتولیک است؛ هر چند، در مسائل مختلف مانند عفت در لباس پوشیدن و ازدواجش در تقابل با این کلیسا بوده‌است.

بابک کریمی در مصاحبه ای با مجله ورایتی گفته: بسیار متواضع است، آن‌هم زنی در آن جایگاه با آن پیشینه درخشان. متأسفانه ما فقط یک روز با هم جلوی دوربین رفتیم اما روزی تاریخی بود که من هیچ‌گاه فکر نمی‌کردم در زندگی‌ام روی دهد. من با فیلم‌های او بزرگ شده‌ام. یک‌بار پشت‌صحنه به او گفتم: «چیزهای بسیاری وجود دارد که می‌خواهم درباره‌شان حرف بزنم»، او پاسخ داد: «هر چه دل می‌خواهد بپرس»، آن‌جا بود که دربارهٔ دسیکا، چارلی چاپلین و چیزهای دیگر صحبت کردیم.»

ادای احترام

سرجیو اندریجو، ترانه «سوفیا» را که در سال ۱۹۶۹ منتشر شد به او تقدیم کرده‌است.

میرلا فلی در سال ۱۹۹۱، با خواندن ترانه سوفیا در آلبوم Storie Scomode به او ادای احترام کرده‌است.

جی‌جی دالسیو یک ترانه ویژه او به نام Donna Sofì نوشته و اجرا کرده‌است.

نامه سوفیا لورن به شاعر ایرانی

فریدون مجلسی نویسنده و مترجم و دیپلمات سابق در یادداشت خود دربارهٔ نامه سوفیا لورن به احمدرضا احمدی، شاعر ایرانی این‌گونه نوشته‌است: یکی از دوستان احمدرضا که یکی از بازیگران برجسته سینما ایران است در دیدار خود با سوفیا لورن در ایتالیا از ارادت احمدرضا احمدی به سوفیا می‌گوید و سوفیا از شنیدن داستان رمانتیک و باستانی شاعری ایرانی در سرزمینی دیگر به هنرش به وجد می‌آید و نامه‌ای دوستانه به احمدرضا می‌نویسد. دریافت نامه او، ضمن اندوه از اینکه چرا این نامه با ۵۰ سال تأخیر به دستش رسیده‌است حال احمدرضا احمدی را بسیار خوش می‌کند! فریدون به یاد شهریار از زبان حال احمدرضا می‌گوید: «سوفیا از نامه‌ات شادم ولی حالا چرا / بی‌وفا این زودتر می‌خواستی حالا چرا.»

آلبوم‌شناسی جزئی

• ۱۹۵۷ – دوست دارم (S’agapò)\ پائولا اورلاندی
• یه دوست پسر می‌خواهم (Che m’e’mparato a fà)
• خداحافظ عشق

دعاوی حقوقی

در سپتامبر ۱۹۹۹، لورن به دلیل ارسال عکسهای برهنه تغییر یافته از او در اینترنت ، شکایتی را علیه ۷۹ وب سایت بزرگسالان تشکیل داد.

دوبله

هنگامیکه سوفیا لورن در فیلم‌های انگلیسی زبان بازی می‌کرد از دوبله نقش‌های خود به زبان ایتالیایی سرباز می‌زد.

دوبلورهایی که چندین فیلم او را دوبله کرده‌اند به ترتیب زیر است:

• لیدیا سیمونسکی در ثعلب سیاه، افسانه گمشده، غرور و شهوت، خانه قایقی، هلر در لباس تنگ صورتی، هوس زیر درخت‌های نارون، زن اونجوری، المپیا، کلید، کشوری از زنگ‌ها، دو شب با کلئو پاترا (تنها در نقش کلئو پاترا)، آتیلا.
• ریتا ساوانیونه در خانم ال. جودیت، عملیات کراسبو، آرابسکو، کنتسی از هنگ کنگ، گذرگاه کاساندرا.
• روزتا کالاوتا در زائران عشق
• میراندا بونانسئا در دو شب با کلئو پاترا (تنها در نقش نیسکا) آدریانا د روبرتو در یکشنبه مردم خوب
• رناتا مارینی در آفریقا زیر دریا

حکم‌ها و نشان‌های ملی

فیلم‌شناسی