متولدین ۶ شهریور سینما، تئاتر و موسیقی؛ حسین پناهی

زندگی

حسین پناهی در ۶ شهریور (۱۳۳۵) در روستای دژکوه واقع در حوالی شهر سوق از توابع شهرستان کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد زاده شد.

شعر معاصر به وسیله نیما یوشیج پایه‌گذاری شد و پس از او نیز به وسیله دیگر شاعران گسترش یافت. یکی از این شاعران حسین پناهی است. پناهی از شاعرانی محسوب می‌شود که بیشتر اشعار خود را به شیوه شعر سپید و موج نو سروده‌است و در سروده‌هایش مانند بیشتر اشعار دهه ۷۰ خورشیدی چندان درگیر ادبی بودن شعر نبوده‌است.

شعر پناهی از نظر صورت به سبک شعر سپید است. پناهی شاعری است که سعی دارد بیشتر به درونمایه شعر توجه داشته باشد تا اینکه خود را درگیر ظواهر شعر کند.

دوران حرفه‌ای

پناهی بازیگری را نخست از مجموعه تلویزیونی محله بهداشت آغاز کرد. سپس چند نمایش تلویزیونی با استفاده از نمایشنامه‌های خودش ساخت که مدت‌ها توجهی به آنها نشد.

با پخش نمایش دو مرغابی در مه از تلویزیون که علاوه بر نوشتن و کارگردانی خودش نیز در آن بازی می‌کرد، خوش درخشید و با پخش نمایش‌های تلویزیونی دیگرش طرف توجه مخاطبان خاص قرار گرفت.

نمایش‌های دو مرغابی در مه و یک گل و بهار که پناهی آنها را نوشته و کارگردانی کرده بود، بنا به درخواست مردم به دفعات از تلویزیون پخش شد. در دهه شصت و اوایل دهه هفتاد، او یکی از نوآورترین نویسندگان و کارگردانان تلویزیون بود.

در اواخر دهه ۷۰ بازنویسی فیلمنامه سریال تلویزیونی مریم مقدس را در کنار کارگردان مجموعه و حسین نوری بر عهده گرفت که این مجموعه به یکی از سریال‌های پرمخاطب تاریخی ایران بدل شد.

به دلیل فیزیک کودکانه و شکننده، نحوه خاص سخن گفتن، سادگی و خلوصی که از رفتارش می‌بارید و طنز تلخش بازیگر نقش‌های خاص بود. اما حسین پناهی بیشتر شاعر بود؛ و این شاعرانگی در ذره‌ذره جانش نفوذ داشت. نخستین مجموعه شعر او با نام من و نازی در ۱۳۷۶ منتشرشد. این مجموعهٔ شعر تاکنون بیش از شانزده بار تجدید چاپ و به شش زبان زندهٔ دنیا ترجمه شده‌است.

درگذشت

وی در ۱۴ مرداد ۱۳۸۳ در سن ۴۸ سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت و در قبرستان شهر سوق (واقع در استان کهگیلویه و بویر احمد) به وصیت خود وی و به دلیل اینکه مادرش در آنجا دفن شده بود به خاک سپرده شد. علت مرگ وی بنا به گواهی فوت ایست قلبی بوده‌است.

سال‌شمار وقایع مهم زندگی

حسین پناهی در ۶ شهریور ۱۳۳۵ در روستای دژکوه در استان کهگیلویه و بویراحمد چشم به جهان گشود. پدرش «علی‌پناه» و مادرش «ماه‌کنیز» نام داشت.

۱۳۴۱

رفتن به مکتب‌خانه دژکوه

۱۳۴۵

اتمام دوره ابتدایی

۱۳۴۶

ترک دژکوه، رفتن به سوق

خواندن کلاس ششم

۱۳۴۷

رفتن به بهبهان و گرفتن سیکل

۱۳۵۱

رفتن به قم و طلبگی

۱۳۵۴

رها کردن درس حوزوی

سفر به شوشتر و یکسال آموزگاری در آن شهر

۱۳۵۵

اقامت در اهواز و اشتغال به شغل‌های مختلف

۱۳۵۶

بازگشت به روستای دژ کوه و ازدواج با همسرش شوکت

۱۳۵۷

رفتن به اهواز و کار در کتابخانه‌ای در آن شهر

تولد فرزند نخست (لیلا)

۱۳۵۹

رفتن به جبهه عضویت در سپاه پاسداران و فعالیت در بخش‌های فرهنگی

تولد دومین فرزند (آنا)

۱۳۶۰

مهاجرت به تهران

سکونت در دربند تهران

عضویت در گروه تئاتری آناهیتا

۱۳۶۱

نخستین تجربه‌های نمایشنامه‌نویسی

نوشتن یک گل و بهار

کارگردانی نمایشنامه خوابگردها

۱۳۶۲

نوشتن آسانسور

نوشتن و کارگردانی تله‌تئاتر سرودی برای مادران

۱۳۶۳

تولد سومین فرزند (سینا)

نخستین تجربه‌های بازی در تله‌تئاترهای تلویزیونی

بازی در سریال محله بهداشت

نوشتن به سبک آمریکایی

۱۳۶۴

استخدام در صدا و سیما

بازی در سریال گرگ‌ها

نوشتن دل شیر

نوشتن دو مرغابی در مه

۱۳۶۵

نخستین بازی در سینما

بازی در فیلم سینمایی گال

بازی در فیلم سینمایی گذرگاه

بازی در تله‌تئاترهای دو مرغابی در مه

۱۳۶۶

کارگردانی تله‌تئاتر ماجراهای رونالدو و مادرش

بازی تله‌تئاتر در آیینه خیال

۱۳۶۷

بازی در فیلم سینمایی در مسیر تندباد

بازی در فیلم سینمایی هی جو

بازی در فیلم سینمایی ارثیه

بازی در فیلم سینمایی نار و نی

نوشتن نخستین شعرها

۱۳۶۸

فوت مادر

بازی در فیلم سینمایی راز کوکب

نوشتن مجموعه شعر من و نازی

۱۳۶۹

بازی در فیلم سینمایی چاووش

بازی در فیلم سینمایی سایه خیال

دیپلم افتخار بهترین بازیگر جشنواره فجر برای فیلم سایه خیال

نوشتن پیامبران بی‌کتاب

۱۳۷۰

بازی در فیلم سینمایی اوینار

بازی در فیلم سینمایی مهاجر

نوشتن کابوس‌های روسی

۱۳۷۱

نوشتن گوش بزرگ دیوار

بازی در فیلم سینمایی هنرپیشه

بازی در فیلم سینمایی مرد ناتمام

۱۳۷۲

نوشتن خروس‌ها و ساعت‌ها

انتشار کتاب من و نازی

۱۳۷۳

بازی در فیلم سینمایی آرزوی بزرگ

بازی در فیلم سینمایی روز واقعه

۱۳۷۴

نوشتن بازی و کارگردانی سریال بی‌بی یون برای تلویزیون، سریال توقیف و چند سال بعد نسخه سانسور شده آن از تلویزیون نمایش داده شد. (در حدود دو سوم کل مجموعه)

انتشار دو مرغابی در مه

۱۳۷۵

انتشار آلبومی از دکلمه شعرهایش با نام ستاره‌ها

بازی در سریال دزدان مادر بزرگ

۱۳۷۶

به صحنه بردن نمایش چیزی شبیه زندگی

انتشار چیزی شبیه زندگی

انتشار بی‌بی یون

انتشار خروس‌ها و ساعت‌ها

۱۳۷۷

بازی در فیلم سینمایی کشتی یونانی

۱۳۷۸

نوشتن دیالوگ‌های سریال امام علی و بازی در آن

۱۳۷۹

بازی در سریال یحیی و گلابتون

۱۳۸۰

بازی در سریال آژانس دوستی

۱۳۸۱

نوشتن مجموعه نمی‌دانم‌ها

بازی در سریال روزگار قریب

۱۳۸۲

بازی در سریال آواز مه

نوشتن مجموعه سال‌هاست که مرده‌ام

۱۳۸۳

آغاز ضبط آلبوم دوم دکلمه‌هایش از خرداد ماه

تصمیم برای جمع‌آوری مجموعه شعرهایش

پایان ضبط دکلمه شعرهایش در شب یک شنبه یازدهم مرداد

آخرین تماس تلفنی با پسرش سینا در ساعت ۹ شب چهارشنبه چهاردهم مرداد

فوت در ۱۴ مرداد ۱۳۸۳

کشف پیکرش توسط دخترش آنا در ساعت ۱۰ شب شنبه ۱۷ مرداد در خانه‌اش واقع در خیابان جهان‌آرا

معاینه پزشکی قانونی و تعیین «ایست قلبی» به عنوان علت مرگ

تدفین پیکرش در سوق به تاریخ سه شنبه بیست و یکم مرداد ۱۳۸۳

انتشار آلبوم دکلمه آخرین سروده‌هایش به نام «سلام، خداحافظ» در پانزدهم مهر ماه

انتشار مجموعه کامل اشعارش به نام «چشم چپ سگ» در هفت دفتر در اردیبهشت ۱۳۸۴

۱۳۹۰

انتشار دو سی دی دکلمه‌هایش با نام راه با رفیق.

وی یک دفتر شعر و یک نوشته تئاتر به نام چیزی شبیه زندگی ۲ دارد که هنوز چاپ نشده‌اند.

کارنامه هنری

سینما

تلویزیون

تله‌تئاتر

• چیزی شبیه زندگی (نویسنده و کارگردان هنری) – ۱۳۷۷
• دو مرغابی در مه (بازیگر و نویسنده، به کارگردانی هنری رسول نجفیان، به کارگردانی تلویزیونی مسعود رسام) – ۱۳۶۵
• گوش بزرگ دیوار (بازیگر و نویسنده، به کارگردانی داوود مصلحی) – ۱۳۶۳–۱۳۶۲
• آسانسور (بازیگر و نویسنده، کارگردان هنری: رسول نجفیان، به کارگردانی تلویزیونی گیتی جوادی) – ۱۳۶۴
• به سبک آمریکایی (بازیگر و نویسنده، کارگردان هنری: داوود میرباقری، به کارگردانی تلویزیونی شیرین جاهد) – ۱۳۶۵
• ماجراهای رونالد و مادرش (نویسنده و کارگردان هنری، به کارگردانی تلویزیونی شیرین جاهد) – ۱۳۶۶
• با یک گل همیشه بهار (نویسنده و کارگردان هنری، پخش از شبکه یک) – ۱۳۶۳
• سایهٔ خیال (بازیگر، به کارگردانی هنری داوود میرباقری، کارگردان تلویزیونی امیر آقامیری) – ۱۳۶۳
• سرودی برای مادران (نویسنده و کارگردان) – ۱۳۶۳
• خواب‌گردها (کارگردان هنری) – ۱۳۶۱

کتاب‌ها

• نامه‌هایی به آنا (دفتر ششم از مجموعه شعر چشم چپ سگ، نشر دارینوش) – ۱۳۸۴
• به وقت گرینویچ (از م‍ج‍م‍وع‍ه‌ شعر چ‍ش‍م‌ چ‍پ‌ س‍گ‌، انتشارات دارینوش) – ۱۳۸۳
• افلاطون کنار بخاری (دفتر دوم از مجموعه شعر چ‍ش‍م‌ چ‍پ‌ س‍گ، انتشارات دارینوش) – ۱۳۸۴
• سال‌هاست که مرده‌ام (کتاب شعر، انتشارات دارینوش) – ۱۳۸۴
• ستاره‌ها (کتاب شعر، انتشارات دارینوش، این اثر اولین بار در سال ۱۳۷۵ با نام ستاره منتشر شد) – ۱۳۸۶
• کابوس‌های روسی (دفتر چهارم از م‍ج‍م‍وع‍ه شعر چ‍ش‍م‌ چ‍پ‌ سگ، نشر دارینوش) – ۱۳۸۴
• نمی‌دانم‌ها (دفتر هفتم مجموعه شعر چشم چپ سگ، نشر دارینوش) – ۱۳۸۶
• من و نازی (کتاب شعر، نشر الهام) – ۱۳۷۶
• جهان زیرسیگاری من است (مجموعه مصاحبه‌ها سال‌های ۱۳۶۸–۱۳۷۶، انتشارات آناپنا) – ۱۳۹۲
• نوید یک روز بلند نورانی (مجموعه مصاحبه‌ها سال‌های ۱۳۷۶–۱۳۸۳، انتشارات آناپنا) – ۱۳۹۲
• نامه‌هایی به آنا (۲) (کتاب شعر، نشر آناپنا) – ۱۳۹۳
• خروس‌ها و ساعت‌ها (مجموعه قصه، انتشارات الهام) – ۱۳۷۷
• دو مرغابی در مه (دو مرغابی در مه، گوش بزرگ دیوار: دو نمایشنامه) – ۱۳۹۴
• راه با رفیق (کتاب شعر، انتشارات دارینوش) – ۱۳۹۰
• چیزی شبیه زندگی (انتشارات الهام) – ۱۳۷۶
• بی‌بی‌یون (طولانی‌تر از فیلمنامه، انتشارات الهام) – ۱۳۷۷
• سرودی برای مادران (نمایش‌نامه، نشر آناپنا) – ۱۳۹۳
• سلام خداحافظ (کتاب شعر، انتشارات دارینوش) – ۱۳۸۴
• چشم چپ سگ (مجموعه شعر، انتشارات دارینوش) – ۱۳۸۳
• سرخ و سفید (کتاب شعر، نشر مؤسسه آموزشی تألیفی ارشدان) – ۱۴۰۰

سه اثر سلام خداحافظ، ستارها و راه با رفیق با دکلمه و صدای حسین پناهی منتشر شده است. کتاب‌هایی شامل آخرین اشعار و نوشته‌های او هنوز به چاپ نرسیده است.

جوایز

جشنواره فیلم فجر