مادری که قاتل پسرش را به شرط ترک اعتیاد بخشید

مهدی شعبانی تهیه‌کننده و کارگردان مستند «از بخشش تا رویش» همزمان با عرضه اینترنتی این مستند، درباره آن توضیح داد: موضوع این مستند درباره مادری است که قاتل فرزندش را با شرط ترک اعتیاد، می‌بخشد. او برای قاتل پسرش این شرط را می‌گذارد که اگر موفق به ترک اعتیاد شود، او را خواهد بخشید. داستان فیلم هم از اینجا آغاز می‌شود که پسر این مادر خودش معتاد بوده و بعد از ترک اعتیاد در یک کمپ مخصوص معتادان مشغول به کار شده است. روزی پدر قاتل با او تماس می‌گیرد و از او می‌خواهد که پسرش را به کمپ ببرند. او از کرج راهی تهران می‌شود تا این پسر را به کمپ منتقل کند اما این پسر به دلیل خاطرات بدی که از کمپ‌های قبلی داشته، از روی ترس به آشپزخانه می‌رود و چاقویی برمی‌دارد و در برابر آن‌ها مقاومت می‌کند. دو پسر مادری که سوژه فیلم ماست، با هم برای این کار رفته بودند که یکی از آن‌ها به دلیل برخورد چاقو با شاهرگش، در همان صحنه به قتل می‌رسد و پسر دیگرش هم زخمی می‌شود.

وی ادامه داد: زمانی که در حوالی سال ۹۴ این اتفاق رخ داد، خانواده قاتل حتی پیشنهاد مبلغ یک میلیارد تومان را برای جلب رضایت داده بودند. اتفاقاً این خانواده وضع مالی خوبی هم نداشتند اما این مادر همان زمان گفت من هیچ پولی نمی‌خواهم، فقط چون هدف پسرم ترک اعتیاد این قاتل بود، در صورتی رضایت می‌دهم که او اعتیادش را ترک کند. او در زندان ترک می‌کند و طبق رأی قاضی، حکمش به یکسال استحمام در خانه سالمندان و یک سال حبس تغییر می‌کند. زمانی که ما مستند خود را با محوریت این مادر می‌ساختیم، این جوان از زندان هم آزاد شده بود.

شعبانی افزود: وقتی با این مادر درباره دلایل تصمیمش صحبت کردیم، گفت برای رضای خدا و آرامش دل خودم این تصمیم را گرفتم. او می‌گفت پسرم اعتیاد داشت و شرایط او را دیده بودم. در همان زمانی هم که پسرش ترک می‌کند و به کمپ ترک اعتیاد می‌رود، این مادر نزدیک به ۲۰۰ معتاد را به این کمپ برده و ترک داده است. او خودش در کارگاه خیاطی کار می‌کرد و شوهرش هم زمانی که حدوداً ۳۲ سال داشته، فوت کرده است. این مادر با همان شرایط نداری چهار فرزند پسر خود را بزرگ می‌کند. یکی از آن‌ها که به قتل رسید و زمانی که درگیر پیش‌تولید همین مستند بودیم هم پسر دیگرش به فاصله کمی بیش از یکسال از قتل پسر اول، به دلیل گازگرفتگی فوت کرد. خانه آن‌ها در واقع یک اتاق سه در چهار بود و شرایط مالی خوبی نداشتند.

مخالفت برادر مقتول با تصمیم عجیب مادر

وی درباره واکنش دیگر برادران مقتول نسبت به تصمیم مادر خود هم گفت: مجید یکی از پسران این مادر، از این تصمیم ناراحت بود و حتی در مستند هم می‌گوید بعد از بخشش مادرم، خانواده قاتل حتی به اندازه خریدن یک دسته گل هم از ما تشکر نکردند و یک تماس هم با مادرم نگرفتند. مجرم این پرونده، بعد از بخشش، ازدواج می‌کند و در حال حاضر صاحب فرزند هم شده است و این مادر گاه گاهی خودش با او تماس می‌گیرد و احوال‌پرسی می‌کند.

این مستندساز ادامه داد: من همچنان با این مادر در تماس هستم و متأسفانه اتفاق‌های تلخی هم در زندگی او رخ داده است. یکی دیگر از فرزندانش گرفتار اعتیاد شده است و وسایل خانه را برای اعتیادش به فروش گذاشته است. الان این مادر حتی خانه برای زندگی ندارد. حتی همان خانه اجاره‌ای را هم از دست داده است. تا جایی که اطلاع دارم نه کسی برای حمایت سراغ این خانواده آمده است و نه خودشان برای کمک گرفتن سراغ کسی می‌روند. قطعاً خیرین می‌توانند به افرادی از این د ست کمک کنند اما این مادر به راحتی تن به این حمایت‌ها نمی‌دهد و آن را نمی‌پذیرد. حتی وقتی در یکی از جشنواره‌ها حاضر شدیم و به او لوح تقدیر و مبلغ ناچیزی به‌عنوان هدیه پرداخت کردند، او از بخش مالی این هدیه ناراحت شد. بهتر است مسئولان در این زمینه اقدامی انجام دهند که حس کمک گرفتن از دیگران برای این مادر به‌وجود نیاید.

قاتل بخشیده‌شده مقابل دوربین حاضر نشد

کارگردان مستند «از بخشش تا رویش» درباره چرایی عدم حضور خانواده فرد قاتل بخشیده‌شده در این مستند هم توضیح داد: ما هم با خانواده و هم با خود این فرد گفتگوهایی داشتیم و خواستیم که در مقابل دوربین ما حاضر شوند اما نپذیرفتند و به همین دلیل تنها بخش‌هایی از صحبت‌های آن‌ها به صورت صوتی در فیلم مورداستفاده قرار گرفته‌اند. او می‌گفت خیلی از دوستان و آشنایان هستند که داستان من را نمی‌دانند و اگر مقابل دوربین حاضر شوم، مشکلاتی برای زن و بچه‌ام به‌وجود می‌آید.

شعبانی درباره اینکه آیا در هیچ مقطعی این مادر از بخشش خون فرزندش پشیمان نشده است هم توضیح داد: او معتقد است که برای شادی روح پسرش این تصمیم را گرفته است و می‌گوید از آنجایی که عوارض اعتیاد را تجربه کرده بودم، دوست نداشتم این بلا برای دیگری اتفاق بیفتد و مادر دیگری مانند من عزادار شود. این مادر هم درک و فهم بالایی داشت و هم دل بسیار بزرگ. او هم می‌توانست مانند خیلی‌های دیگر هم پول را بگیرد و هم شرط و شروطی بگذارد اما تصمیمی می‌گیرد که فکر کردن به آن هم سخت است.

این مستندساز درباره جالب‌ترین تجربه خود در فرآیند ساخت این مستند گفت: نکته جالب برای من در این خانواده این بود که همه اعضای خانواده و اطرافیان با این تصمیم مادر مخالف بودند و وقتی با آن‌ها صحبت می‌کردیم، همه می‌گفتند اگر ما جای او بودیم، حتماً گذشت نمی‌کردیم. فیلم مستند اول من با عنوان «بخشش مریم» هم درباره بخشش و رضایت برای محکومین به اعدام بود که آن فیلم در شبکه مستند هم پخش شد و در جشنواره فیلم کوتاه تهران هم جایزه گرفت. درآن فیلم هم مادری را داشتیم که از خون فرزندش گذشت و پای چوبه دار رضایت داده بود، اما بعدها همین مادر از رضایتش پشیمان شد چرا که می‌گفت شنیده‌ام فرد قاتل بعد از بخشش من سربه‌راه نشده است. در عین حال همین مادر هم می‌گفت من در آن لحظه از ته دلم رضایت داده‌ام.

شعبانی در پایان گفت: ما از قاضی پرونده سوال کردیم که اگر این قاتل با وجود شرطی که این مادر برای بخشش او گذاشته است، مجدد سراغ اعتیاد برود، آیا حکم می‌تواند برگردد؟ که قاضی این مسئله را رد کرد. این مادر هم تأکید داشت که هدف من فقط این بود که کمک کنم او ترک کند و هیچ‌گاه به دنبال قصاص نبوده‌ام.