متولدین ۱۵ اردیبهشت سینما ، تئاتر و موسیقی؛ گوگوش

به گزارش باکس افیس ایران: فائقه آتشین ، با نام هنری گوگوش (زادهٔ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ خورشیدی در تهران)، خواننده و هنرپیشهٔ ایرانی است.

در سال‌های دههٔ هفتاد میلادی و پیش از انقلاب ایران او را «شاه‌ماهی موسیقی ایران» می‌نامیدند. این لقب بعد از بازگشت او به آمریکا دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و در تبلیغات رادیو تلویزیونی برای تور بازگشت، از این نام بسیار استفاده شد.

زندگی‌نامه

فائقه آتشین در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ در محله سرچشمه تهران زاده شد. هرچند که تاریخ ثبت‌شده در شناسنامهٔ او، او را متولد ۱۸ بهمن ۱۳۲۹ نشان می‌دهد، ولی خود او می‌گوید بر پایهٔ گفتهٔ مادرش، در «۱۵ اردیبهشت» به دنیا آمده است. دانشنامهٔ بریتانیکا نیز تاریخ تولد او را ۵ مه ۱۹۵۰ (برابر با ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹) ذکر کرده است. خانوادهٔ وی اصالتاً از آذربایجانی‌هایی بودند که از آذربایجان شوروی به ایران مهاجرت کرده‌بودند. پدر گوگوش از اهالی شهر سراب بود، پدر و مادر گوگوش هنگامی که وی ۲ سال داشت از یکدیگر جدا شدند.

گوگوش نامی ارمنی برای پسران است. در کودکی دایه ارمنی‌اش او را با این نام صدا می‌کرد و بعدها این نام را به عنوان نام هنری‌اش برگزید. اما عده‌ای می‌گویند این نام را از پسر همسایه ارمنی خود گرفته‌است؛ البته عشق کودکی وی نیز در این امر بی‌تأثیر نبوده‌است. اما آن طور که گوگوش در مصاحبهٔ مفصل خود با هما احسان توضیح داده، این اسم را پدرش برای وی انتخاب کرده، اما ادارهٔ ثبت احوال به علت عجیب بودن این اسم از ثبت آن در شناسنامهٔ نوزاد خودداری می‌کند و از پدر وی می‌خواهد که یک اسم ایرانی یا عربی برای وی انتخاب نماید که در نهایت پدر وی نام فائقه را برای نوزاد برمی‌گزیند. اما در خانه و به‌طور کلی مکان‌های غیررسمی از همان کودکی وی را گوگوش صدا می‌زنند.

تجربه هنری

او از همان کودکی به همراه پدرش که یک شومن بود، خوانندگی و بازی در فیلم را آغاز نمود و نخستین تجربه هنرپیشگی او در سن هفت سالگی بود. گوگوش بعدها در فیلم‌هایی چون «پرتگاه مخوف» (۱۹۶۳ میلادی)، «شیطون بلا» (۱۹۶۵) و «پنجره» (۱۹۷۰) ظاهر شد. ترانه‌های او که توسط آهنگ‌سازانی چون واروژان و حسن شماعی‌زاده نوشته‌شده و شعرهای شهیار قنبری در آن به کار رفته بود، برای او موفقیت بزرگی پدیدآورد. تا حدی که سایر خوانندگان پاپ زن ایرانی به تقلید از سبک او پرداختند. سبک او در دهه هفتاد میلادی، در اوج شهرتش به عنوان خواننده و هنرپیشه، الگوی زنان ایرانی واقع شد که به‌جز گوش سپردن به ترانه‌های او، از سبک پوشیدن جامه، مینی‌ژوپ و مدل موی کوتاه او معروف به مدل گوگوشی تقلید می‌نمودند؛ و در حال حاضر نیز اکثر مدل‌های قدیمی به نام وی ثبت شده‌است.

آهنگ هجرت با شعر شهیار قنبری و با آهنگسازی و تنظیم ناصر چشم آذر که قرار بود، حسین اهنیان مقدم ملقب به افشین مقدم این ترانه را اجرا کند اما به دلیل تصادف فوت می‌کند، و گوگوش این ترانه را اجرا می‌کند. به گفته عده‌ای از موسیقی دانان این آهنگ یکی از شاهکارهای موسیقی ایرانیست.

گوگوش از جمله هنرمندانی بود که به جشن تولّد ولیعهد، رضا پهلوی دعوت شد و در آن جشن، اجرای برنامه زنده داشت.

پس از انقلاب

او پس از انقلاب به دادگاه‌های انقلاب اسلامی احضار شد. با وقوع انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ و برپایی نظام جمهوری اسلامی، موسیقی پاپ و آوازخوانی زنان در محافل عمومی ممنوع اعلام شد. با وجود آن‌که اکثر هنرمندان ایرانی، مهاجرت از ایران را انتخاب کردند؛ گوگوش که به هنگام وقوع انقلاب در ایالات متحده به سر می‌برد، به ایران بازگشت؛ و گوشه‌گیری در پیش گرفت.

با وجود حاکمیت نظام اسلامی بر ایران، ترانه‌ها و موزیک ویدیوهای گوگوش به وفور و سهولت در ایران یافت می‌شد و گوگوش هم‌چنان طرفداران بیشتری را جذب می‌کرد. با انتخاب محمد خاتمی به عنوان رئیس‌جمهور ایران در سال ۱۳۷۶ بسیاری از محدودیت‌های پیشین برداشته شد. به برخی از زنان (گوگوش میان آنان نبود) اجازه داده شد تا در محافلی که همهٔ حضار، زن باشند به اجرای برنامه بپردازند. اگرچه پخش و توزیع موسیقی پاپ هم‌چنان ممنوع بود، ولی مالکیت آن مشکلی نداشت.

شروع دوباره

گوگوش بعد از بیست و یک سال سکوت و گوشه‌گیری در ایران، در سال ۱۳۷۹ موفق به کسب گذرنامه شد و با خروج از ایران فعالیت هنری خود را با ارائه آلبوم زرتشت که بخشی از آن در ایران به صورت مخفیانه ضبط و در کانادا تکمیل و پخش شده بود، از سرگرفت و به انجام سری کنسرت‌های بازگشت پرداخت که با استقبال بی‌نظیر ایرانیان و فارسی‌زبانان خارج از ایران مواجه شد.

وی در سال ۱۳۸۳ آلبوم آخرین خبر و در سال ۱۳۸۵ آلبوم مانیفست را منتشر کرد که مورد استقبال شدید دوستداران وی قرار گرفت. او بعد از ۲ سال سکوت مجدد، تور سال ۲۰۰۵ آمریکا را آغاز کرد که اولین کنسرت آن در تاریخ ۱۷ سپتامبر در فروم لس‌آنجلس اجرا شد.

در سالهای اخیر(۲۰۱۸ و ۲۰۱۹) کنسرتهای مشترک مارتیک و گوگوش میان مخاطبینشان با اقبال فراوان مواجه شده و این همکاری شیرین و نوستالوژیک همچنان ادامه دارد و در (۲۰دسامبر۲۰۱۹) کنسرت مشترک پاریس مارتیک و گوگوش به صورت مستقیم از شبکه تلویزیونی منوتو پخش شد.

گوگوش در کنسرتهای اخیر خود در سالهای (۲۰۱۸و ۲۰۱۹) از دوستان هنرمند خود بسیار تقدیر کرده و آنها را در کنسرتهای خود شریک کرده و میکند هنرمندانی نظیر مارتیک،شماعی زاده،اردلان سرفراز، منوچهر چشم آذر و دائما از هنرمندی درگذشتگانی که در موفقیتش تاثیر و سهم داشته اند نام برده بزرگانی چون واروژان،پرویز مقصدی و…

کنسرت‌های دبی

گوگوش تقریباً هر سال در شهر دبی، امارات کنسرت برگزار می‌کند. قیمت بلیط کنسرت‌های او از ۳۵۰ تا ۲٬۰۰۰ درهم (از ۹۵ تا ۵۴۰ هزار تومان) است که باعث شده که کنسرت‌هایش از گران‌ترین کنسرت‌های اجرا شده در دبی به حساب آید. هواداران بسیاری از ایران و کشورهای فارسی‌زبان دیگر، تنها بخاطر دیدن اجرای زندهٔ گوگوش به دبی سفر می‌کنند. تعداد تماشاچیان برخی از کنسرت‌های او در دبی، بیش ۱۲ هزار نفر بوده‌است.

گوگوش همچنین در آخرین قسمت برنامه تلویزیونی آکادمی موسیقی گوگوش ۱۳۹۰، به اجرای ترانهٔ «یه حرفایی» همراه با حاضرین پرداخت.

ترانه‌شناسی

آلبوم‌ها

• مسبب (همراه با داریوش)
• نیمهٔ گمشدهٔ من
• فصل تازه
• همسفر
• جاده
• مرداب
• کویر
• کوه
• اگه بمونی، اگه نمونی
• پل
• ستاره آی ستاره
• من و گنجشکای خونه
• لحظهٔ بیداری
• در امتداد شب
• دو ماهی
• دو پنجره
• شناسنامه ۱
• شناسنامه ۲
• زرتشت
• مانیفست
• شب سپید
• حجم سبز (همکاری با اردلان سرفراز و فرید زولاند)
• اعجاز
• تک‌آهنگ نوستالژی (همراه با ابی)
• عکس خصوصی

فیلم‌شناسی