متولدین ۹ بهمن سینما ، تئاتر و موسیقی؛ علیرضا خمسه

زندگی

علیرضا خمسه در ۹ بهمن ماه سال ۱۳۳۱ در زنجان به دنیا آمد. وی فارغ‌التحصیل رشته روان‌شناسی از دانشگاه شهید بهشتی است. خمسه در سال ۱۳۵۷ به فرانسه رفت و یک سال و نیم در مدرسه ون سن، آتلیه اگوستوبوال و آتلیه سیته یونیورسیته پاریس، دوره‌های مربوط به پانتومیم، حرکات بدنی و بازیگری را فراگرفت. در سال ۱۳۵۹ به ایران بازگشت و در سال ۱۳۶۰ برای اولین بار مقابل دوربین سینما رفت و در فیلم مرگ یزدگرد بازی کرد. نوع خطوط چهره خمسه و تسلط او بر حرکات صورت (میمیک) و نرمی‌ای که در حرکات بدنش وجود دارد و توانایی بسیار بالا در خلق صحنه‌های طنز و کمیک، از همان ابتدای ورود او به حیطه بازیگری، توجه کارگردان‌های کمدی‌ساز را به خود جلب کرد و بعد از فیلم جدی مرگ یزدگرد برنامه‌سازان تلویزیون سراغ او رفتند و در برنامه‌هایی مانند «نوروزنامه»، «هوشی و موشی»، «بورزید و بخندید»، «حواستو جمع کن» و «نگاه سوم» به اجرای قطعات نمایشی طنز پرداخت.

در سال ۱۳۶۷، خمسه در فیلم روز باشکوه ساخته کیانوش عیاری در کنار «علی نصیریان» «ایرج طهماسب» و «گوهر خیراندیش» بازی کرد. هرچند این فیلم از سوی تماشاگران با اقبال خوبی روبه‌رو شد، اما بازی در مجموعه تلویزیونی «هوشیار و بیدار» که سال ۱۳۶۷ از تلویزیون پخش شد، خمسه را بین مخاطبان کوچک و بزرگ به شهرت رساند. در همان سال که کیومرث پوراحمد فیلم خوب لنگرگاه را ساخت، خمسه در نقشی متفاوت در آن ظاهر شد. او در این فیلم، نقش «حمزه» را بازی می‌کرد که در مسافرخانه‌ای در شهر بندرعباس کار می‌کرد و پناهگاه دو نوجوانی شده بود که از تهران گریخته و به بندرعباس رفته بودند.

در سال ۱۳۶۹ به بازی در فیلم آپارتمان شماره ۱۳ به کارگردانی یدالله صمدی در کنار «جمشید اسماعیل‌خانی» پرداخت. در این فیلم، خمسه صاحب آپارتمانی در تهران بود که برای فروش آن از کرمان به تهران آمد. او با بیان خوب لهجه کرمانی و بازی روان خود توانست جایزه بهترین بازی را از جشنواره بین‌المللی فیلم پیونگ‌یانگ کره شمالی در سال ۱۹۹۲ ازآن خود کند. این فیلم در جشنواره نامزد ۷ سیمرغ بود و برنده ۲ سیمرغ نیز شد.

در سال ۱۳۷۲ «ابوالحسن داوودی» فیلم من زمین را دوست دارم را ساخت. در این فیلم، خمسه نقش مردی فضایی را با گریمی متفاوت بازی کرد. بازی خوب خمسه و تروکاژهای تصویری این فیلم من زمین را دوست دارم را با اقبال خوبی از سوی تماشاگران روبه‌رو کرد. در همین سال حسن هدایت فیلم چشم شیطان را با ژانری حادثه‌ای و متفاوت از دیگر کارهای خمسه، مقابل دوربین برد و نقش اول آن را به خمسه داد. در این فیلم، بازی پرتنش و فعال، او را کاندیدای بهترین بازیگر نقش اول مرد در سال ۱۳۷۲ و دوازدهمین جشنواره فیلم فجر کرد. چشم شیطان از این دوره جشنواره نامزد دریافت ۵ سیمرغ و برنده ۳ سیمرغ شد. در همان سال، خمسه مجموعه بشین، پاشو، بخند را برای گروه کودک و نوجوان شبکه دو کارگردانی کرد و در سال ۱۳۷۸ در مجموعه تلویزیونی «می‌گی نه؟ نگاه کن!» حضور یافت.

در سال ۱۳۸۷، خمسه در فیلم بیست به ایفای نقش پرداخت و به‌خاطر بازی در این فیلم موفق به دریافت جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد مکمل از بیست و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر شد.

بابا پنجعلی

علیرضا خمسه در مجموعه پایتخت ۱، پایتخت ۲، پایتخت ۳، پایتخت ۴ و پایتخت ۵ نقشی متفاوت را در نقش «بابا پنجعلی» یا پنجعلی معمولی (پدر نقی معمولی) ایفا کرد که مورد استقبال فراوان مخاطبان قرار گرفت. این نقش در خارج از سریال هم مورد ارجاع بوده است. به عنوان نمونه خمسه در یک برنامه زنده تلویزیونی که با حضور حسین نوری و نادیا مفتونی بود پس از صحبت‌های این زوج گفت: «امشب درس‌های بزرگی گرفتیم همه‌مون. اولین و دومین و سومین درس که مهمترین درس‌های زندگی بود. اول این که پایه زندگی ما بر عشقه. درس دوم، خانم دکتر اشاره کردن، اینه که پایه دوام زندگی احترامه. و درس سوم چیه؟ داشتن روحیه نشاط و شادمانی و طنز و مطایبه، که دقت کردین موقعی که سرکار خانم دکتر داشتن صحبت می‌کردن آقای نوری گفتن: «به قول بابا پنجعلی الکی می‌گه!»؟ این نشون‌دهنده روحیه طنز ایشونه، که می‌دونید وقتی ما روحیه طنز داریم همیشه هم تشویق نمی‌شیم، گاهی هم تنبیه می‌شیم. حالا آقای نوری یه چوبی از اون خورده که باید بگیم خدا چی‌کارشون کنه!» اشاره خمسه به شکنجه شدن نوری بود که پس از اجرای یک نمایش طنز سیاسی در دفاع از حقوق بشر رخ داد.

آثار

سینما

تلویزیون

شبکه خانگی

شام ایرانی ١٣٩٠

برنامه شب آهنگی ١۴٠٠

تئاتر

مجری

• مسابقه ثانیه‌ها ۱۳۹۴
• مسابقه هفت خوان ۱۳۶۳

استند آپ کمدین

• خنداننده برتر ۱۳۹۴

مستند

• یک روز با علیرضا خمسه و دخترش ۱۳۹۳

عضویت در هیئت‌های داوری

اجراهای صحنه

• مجری هفتمین جشن خانه سینما (به همراه فاطمه معتمدآریا) در تهران ۱۳۸۰
• مجری اختتامیه بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر در تهران ۱۳۸۲
• مجری اختتامیه دومین جشنواره سبز (محیط زیست) در تهران ۱۳۸۳
• مجری افتتاحیه بیست و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان در همدان ۱۳۸۷
• مجری افتتاحیه بیست و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان در اصفهان ۱۳۹۰

فعالیت‌های صنفی

• عضو هیئت مؤسس انجمن بازیگران سینمائی کشور
• عضو شورای مرکزی انجمن بازیگران سینمائی کشور (از بدو تأسیس تا سه دوره بعد)
• عضو هیئت حل اختلاف صنفی مجمع تهیه و تولید و پخش فیلم‌های ایرانی (۳ دوره)
• عضو هیئت مدیره تعاونی مسکن خانه سینما – از بدو تأسیس تا انحلال
• عضو هیئت داوری و حل اختلاف خانه سینما (یک دوره -سال ۱۳۸۹–۱۳۹۰)
• بازرس انجمن بازیگران سینمای ایران (از سال ۸۵ تاکنون – ۳ دوره)

جوایز

• کاندیدای بهترین بازیگر نقش دوم مرد در بخش مسابقه سینمای ایران، برای فیلم دو نفر و نصفی (۱۳۷۰)
• بهترین بازیگر مرد از جشنواره بین‌المللی فیلم پیونگ‌یانگ، برای فیلم آپارتمان شماره ۱۳ (۱۳۷۱)
• کاندیدای دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد از دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم سینمائی چشم شیطان (۱۳۷۲)
• دریافت لوح تقدیر از احمد مسجدجامعی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (۱۳۸۲)
• لوح تقدیر از هفتمین جشنواره تئاتر تجربه کوتاه (۱۳۸۳)
• سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد مکمل از بیست و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم بیست (۱۳۸۷)
• تقدیر در بیست و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان – همدان (۱۳۸۹)