متولدین ۲۰ تیر سینما ، تئاتر و موسیقی؛ جعفر پناهی

به گزارش باکس افیس ایران: جعفر پناهی (زادۀ ۲۰ تیر ۱۳۳۹ در شهر میانۀ آذربایجان شرقی) کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی است. پناهی کارش را در سینما به عنوان دستیار کارگردان فیلم‌های عباس کیارستمی آغاز کرد.

بسیاری از فیلم‌های او تصویری انتقادی از مشکلات جامعۀ ایرانی ارائه می‌دهند که این امر سبب اعمال محدودیت‌هایی برای نمایش آثارش شده‌است. سینمای جعفر پناهی اغلب به عنوان نئورئالیسم ایرانی تعریف شده‌است.

سبک

از آنجا که جعفر پناهی به سبک نئورئالیسم فیلم می‌سازد سعی در ایجاد ارتباط مستقیم با جامعه دارد. به همین جهت نمایش بیکاری، بدبختی، فقر، فساد و بی‌عدالتی در اغلب آثارش به طرزی روشن موج می زند.

جوایز

جعفر پناهی در جشنوارۀ کن ۲۰۱۸ با فیلم سه‌رخ جایزۀ بهترین فیلمنامه را دریافت کرد. آخرین فیلم جعفر پناهی با نام تاکسی برندۀ جایزۀ خرس طلایی جشنوارۀ فیلم برلین شد؛ خواهرزادۀ وی این جایزه را به نیابت از ایشان اخذ کردند. او در سال ۲۰۰۰ میلادی، با فیلم دایره برندۀ جایزۀ شیر طلایی جشنوارۀ فیلم ونیز و در ۲۰۰۶ میلادی، برندۀ خرس نقره‌ای جشنوارۀ بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم آفساید شد.

فیلم مستند «این یک فیلم نیست» ساختۀ پناهی در دسامبر سال ۲۰۱۱، جایزۀ اول بخش آسیا-آفریقای هشتمین دورۀ جشنوارۀ بین‌المللی فیلم دبی را دریافت کرد.

جعفر پناهی، در نهم مارس ۲۰۱۲، برندۀ نشان هنر برای آزادی از بنیاد فیر پلی در سوئیس شد.

جایزۀ دوربین زرین جشنوارۀ کن ۱۹۹۵

پناهی با بادکنک سفید درخشید و در جشنوارۀ کن حضور یافت و موفق به دریافت جایزۀ دوربین زرین این دوره از جشنوارۀ کن شد.

جایزه ساخاروف

در آبان ماه سال ۱۳۹۱ اعلام شد جایزۀ آزادی افکار ساخاروف از طرف پارلمان اروپا به جعفر پناهی و نسرین ستوده اهدا شد. اعضای هیئت پارلمانی اروپا نیز تصمیم گرفتند در طی سفر از پیش برنامه‌ریزی‌شده‌شان به تهران، ضمن دیدار با ستوده و پناهی، دعوتنامۀ رسمی پارلمان اروپا از آن‌ها در ارتباط با دریافت جایزۀ ساخاروف را به‌دست آن‌ها برسانند. اما سفر هیئت اروپایی مذکور به دلیل عدم پذیرش شرط آن‌ها مبنی بر دیدار با نامبردگان به ایران لغو شد.

خرس نقره‌ای جشنوارۀ فیلم برلین ۲۰۱۳

روز شنبه ۲۹ بهمن ۹۱ (شانزدهم فوریۀ ۲۰۱۳)، هیئت داوران جشنوارۀ فیلم برلین، جایزۀ خرس نقره‌ای بهترین فیلمنامه را به جعفر پناهی به خاطر نوشتن فیلمنامۀ پرده اهدا کرد. کامبوزیا پرتوی که این فیلم ساختۀ مشترک او و جعفر پناهی است برای دریافت جایزه به روی سن رفت.

جایزهٔ آسیا پاسیفیک برای فیلم‌نامهٔ گُل

در سال ۲۰۱۴ فیلم‌نامهٔ گُل پناهی جایزهٔ ۲۵ هزار دلاری هشتمین دورهٔ جشنوارۀ فیلم آسیا پاسیفیک را که به عنوان کمک‌هزینه برای ساخت فیلم اهدا می‌شود، در کنار سه فیلم دیگر از بنگلادش، دانمارک و اسرائیل از آن خود کرد.

خرس طلایی جشنوارۀ فیلم برلین ۲۰۱۵

پناهی در ۱۴ فوریۀ ۲۰۱۵ به خاطر فیلم تاکسی برندۀ خرس طلایی جشنوارۀ بین‌المللی فیلم برلین شد.

جایزۀ بهترین فیلم‌نامۀ جشنوارۀ فیلم کن ۲۰۱۸

فیلم «سه رخ» جعفر پناهی پس از نامزدی در بخش رقابت اصلی برای نخل طلای جشنوارۀ فیلم کن سال ۲۰۱۸ برندۀ جایزۀ بهترین فیلمنامۀ این جشنواره شد. بدین ترتیب، پس از اصغر فرهادی وی دومین فیلمساز ایرانی‌ای شد که برندۀ این عنوان می‌شود.

نامزدی در آکادمی اسکار

در ۱۴ آذر ۱۳۹۱، این فیلم نیست به عنوان یکی از ۱۵ نامزد اولیه برای دریافت جایزۀ اسکار بهترین فیلم مستند انتخاب شد. درحالی که این فیلم در ایران به نمایش در نیامده‌است.

بازداشت و محکومیت به ۶ سال زندان

در جریان اعتراضات انتخابات ریاست جمهوری (۱۳۸۸)، جعفر پناهی دو بار دستگیر شد. بار اول، در روز ۸ مرداد ۱۳۸۸ هنگامی که به همراه گروه دیگری از فیلم‌سازان برای گرامی‌داشت جان باختگان اعتراضات انتخابات ریاست جمهوری دهم به بهشت زهرا رفته بود که پس از چند روز آزاد شد. بار دوم در دوشنبه ۱۰ اسفند به همراه ۱۸ نفر از اعضای خانواده و دوستانی که در خانه او در تهران مهمان بودند. صندلی او در جشنواره کن خالی ماند. او در یک مرحله برای مدتی اعتصاب غذا کرد.

پناهی در روز ۴ خرداد ۱۳۸۹ به دستور بازپرس و تأیید دادستان عمومی و انقلاب تهران با تودیع وثیقهٔ ۲۰۰ میلیون تومانی از زندان آزاد شد.

بر اساس حکم دادگاه پناهی به اتهام «اجتماع و تبانی و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی» به ۶ سال حبس تعزیری و ۲۰ سال محرومیت از فیلم‌سازی، ۲۰ سال محرومیت از فیلم‌نامه‌نویسی، ۲۰ سال محرومیت از سفر به خارج از ایران و ۲۰ سال ممنوعیت از هر نوع مصاحبه با رسانه‌ها و مطبوعات داخلی و خارجی محکوم شد.

در ۱۳ بهمن ۱۳۸۹ (۲ فوریه ۲۰۱۱) تیری فره مو مدیر هنری جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم کن، در یک کنفرانس مطبوعاتی که به منظور حمایت از پناهی و محمد رسول‌اف در سینماتک پاریس برگزار شد، اعلام کرد که امسال جایزهٔ ویژهٔ «مربی طلا»ی کن را به پناهی تقدیم می‌کنند. او اضافه کرد: «از این پس جعفر پناهی، عضو هیئت داوران تمام فستیوال‌های فیلم بین‌المللی خواهد بود و جایگاهی خالی برای او در نظر گرفته شده‌است.»

فیلم‌شناسی

فیلم‌های بلند

فیلم‌های کوتاه

جوایز و افتخارات

جوایز

عضویت در هیئت داوران جشنواره‌ها