درگذشتگان ۲۶ اسفند سینما ، تئاتر و موسیقی؛ ایرج دوستدار

به گزارش باکس افیس ایران: ایرج دوستدار (۳ اسفند ۱۳۰۹ – ۲۶ اسفند ۱۳۷۵) از نخستین گویندگان دوبله در ایران و از سرشناس‌ترین مدیران دوبلاژ بود.

معروفترین شخصیت دوبله شده توسط ایرج دوستدار، جان وین است که وی دوبلور اصلی این بازیگر نیز بود.

سال‌های فعالیت

ایرج دوستدار اولین بار در سال ۱۳۲۴ در فیلم مرا ببخش به مدیریت عطاا.. زاهد به گویندگی پرداخت. این فیلم اولین فیلم دوبله شده در ایران بود.

ایرج دوستدار از سال ۱۳۲۸ از طریق عموی خود آقای سبحانی، وارد کار تئاتر شد و مدت ۱۲ سال در این رشته فعالیت داشت. به گفته خودش، به اجبار وارد دوبله شد. علت آن هم این بود که در فیلم‌هایی که بازی می‌کردند (در سینما) مجبور بود به جای خود صحبت کند.

فیلم‌هایی که وی بازی کرد عبارت بود از: مراد، خون و شرف، دختری از شیراز و…

دوستدار کار مدیریت دوبلاژ را از سال ۱۳۳۷ در استودیو مولن روژ شروع کرد و تا سال ۱۳۴۷ در سمت مدیر دوبلاژ در آن استودیو مشغول به کار بود.

اولین فیلمی که وی به جای جان وین صحبت کرد فیلم ” افسانه گمشدگان ” بود. وی در طول مدت کاری خود بیش از هشتصد فیلم دوبله کرد.

وی همیشه از دوبله فیلم‌های «ده فرمان» که خودش به جای «چارلتون هستون» صحبت کرده بود، فرار بزرگ، وایکینگ‌ها، تله، آخرین قطار گان هیل و داستان وست ساید را به عنوان به یاد ماندنی‌ترین کارهای خود نام می‌برد.

گویندگی به جای شخصیت پاگنده با بازی باد اسپنسر از دیگر آثار شاخص ایرج دوستدار می‌باشد.

کاووس دوستدار برادر وی بود که او نیز در فیلم‌های بسیاری صدای زیبای خود را به یادگار گذاشت. از مهم‌ترین آن‌ها فیلم هملت است که به جای شخصیت اصلی فیلم گویندگی کرد.

سبک خلاقانه و طنازی در دوبله

ایرج دوستدار در سبک دوبله ایران دارای نو آوری بود که در دوبله به جملات (پس سری) معروف بود. به این مفهوم که در زمان‌هایی که چهره بازیگر مشخص نبود وی از اصطلاحات ایرانی استفاده می‌کرد؛ یا در بعضی از فیلم‌ها به جای استفاده از اصطلاحاتی که بازیگر استفاده می‌کرد (به‌طور مثال اصطلاح آمریکایی)، وی معادل آن را که در زبان فارسی موجود بود استفاده می‌کرد که باعث جذابیت بیشتر فیلم برای مخاطب ایرانی می‌شد و این صحنه‌ها به‌شکل غریبی با این الفاظ چفت و بست است.

اما متأسفانه عده‌ای از افراد ” دوبلورها ” این سبک کار ” ایرج دوستدار ” را به نحو بدی در سینما بکار می‌بردند که این امر باعث دلخوری وی بود. ایرج دوستدار در مورد بکار بردن اصطلاحات عامیانه فارسی به‌طور خلاقانه در برخی گویندگی‌های خود گفته‌است: وی (جان وین و برخی بازیگران دیگر مثل باد اسپنسر) در برخی صحنه‌ها به یه عیسی مسیح و مقدسات خود اشاره می‌کند که من هم با عنایت به این حقیقت که کلام توحید به هر زبانی باشد توفیری نداشته و شنیدنی است آن را به عربی و گاه فارسی که دیانت و مذهب ما بر آن استوار است برگردانده ام (مثل لا اله الا ا.. یا استغفر ا..) تا تماشاگر ایرانی حس آن صحنه‌ها را بهتر درک کند.

بخشی از نقش‌ها

مدیریت دوبلاژ

ایرانی