ساترا طبق قانون حامی و ناظر پلتفرم‌ها است

نظر به انتشار یادداشتی در تاریخ ۱۵ آذرماه، روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر، موارد زیر را برای تنویر افکار عمومی اعلام می‌کند.

۱. یکی از محورهای اصلی ، زیر سوال بردن اقدامات حمایتی ساترا در خصوص محتوای حمایتی سازمان صدا و سیما برای ارائه به پلتفرم‌ها است که نگارنده یادداشت در راستای اثبات مدعای خود به شکایت سازمان صدا و سیما از آپارات استناد کرده است. این در حالی است که در حال حاضر ۳۳۷ رسانه صوت‌و تصویر فراگیر از سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر(ساترا) مجوز دارند و اینکه صرفا به خاطر شکایت سازمان صدا و سیما از یکی از ۳۳۷ رسانه دارای مجوز از ساترا، اقدامات حمایتی ساترا در خصوص تمام پلتفرم‌های دارای مجوز زیر سوال برده شود، امر پسندیده‌ای نیست. ساترا بر اساس قانون حامی و ناظر پلتفرم‌ها است و ماموریت و تکلیف قانونی این سازمان آن است که اگر تخلفی در پلتفرمی رخ داد مطابق قانون به آن رسیدگی کند. اولا تخلفات آپارات محدود به نقض مالکیت معنوی آثار صدا و سیما نیست و در همین ایام تنها پلتفرمی که قوانین ناظر بر پخش زنده جام جهانی را نقض کرد و این روش را به مدت چند روز ادامه داد، آپارات بود. این در حالی است که ۳۲ پلتفرم پرمخاطب دیگر، نسبت به پخش زنده جام جهانی مطابق با قوانین کشور اقدام کردند و با توجه به خرید رایت مسابقات جام جهانی توسط سازمان صدا و سیما ویژه پخش از فضای مجازی داخل کشور (علاوه بر خرید رایت برای پخش از شبکه‌های سیما)، از قاب پخش زنده شبکه‌های سه و ورزش سیما استفاده کردند. همچنین هشت پلتفرم از ۳۲ پلتفرم علاوه بر پخش زنده جام جهانی از طریق قاب زنده شبکه‌های سه و ورزش سیما، برنامه‌هایی اختصاصی شامل برگزاری مسابقات، پویش‌های تولید محتوای مردمی و… با موضوع جام جهانی طراحی و اجرا کردند. فارغ از این موضوع، برخی تخلفات محتوایی توسط مجموعه صبا ایده (مالک آپارات، آپارات‌گیم و فیلیمو) رخ داده است که در گذشته به دلیل موضع‌گیری رسانه‌ای مجموعه صبا ایده، اطلاع‌رسانی لازم در این خصوص انجام شده است. حال در چنین شرایطی که اکثریت پلتفرم‌ها در مسیر قانونی نسبت به طراحی برنامه‌های تجاری کسب و کار خود اقدام کرده‌اند، اگر صرفا یک پلتفرم نسبت به انجام تخلفاتی اقدام کند، آیا سکوت در برابر چنین تخلفی، ظلم در حق پلتفرم‌های قانون‌مدار نیست؟ فارغ از این موضوع، آیا اساسا ساترا از منظر قوانین کشور حق دارد تکلیف قانونی خود را انجام ندهد؟ البته توجه به این نکته ضروری است که تلاش ساترا بر این است که تا جایی که امکان دارد نسبت به موضع‌گیری رسانه‌ای علیه پلتفرم متخلف هم خودداری کند و صرفا بر انجام ماموریت‌های قانونی خود متمرکز باشد که البته در مواردی که پاسخ‌گویی برای تنویر افکار عمومی لازم باشد، این سازمان نسبت به موضع‌گیری رسانه‌ای اقدام خواهد کرد. لذا در خصوص توئییت‌هایی که اخیرا توسط آقای محمدجواد شکوری مقدم در فضای رسانه‌های جمعی منتشر شد، ساترا سکوت کرد و فقط به بازنشر گفت‌و گوی دکتر امیدعلی مسعودی؛ رئیس هیئت مدیره انجمن سواد رسانه‌ای ایران و دکتر لیلا وصالی معاون آموزشی آن انجمن با تیتر «کارشناسان سواد رسانه‌ای ، آپارات باید حق مالکیت معنوی آثار صدا و سیما را رعایت کند/ منافع مادی تولیدات صدا و سیما متعلق به مردم ایران است» صرفا در تارنمای ساترا به نشانی https://satra.ir اقدام کرد.

۲. یکی از حمایت‌های ساترا در خصوص پلتفرم‌های دارای مجوز از سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر از ابتدای سال جاری تا کنون این است که محتواهای جذاب مورد تقاضای پلتفرم‌ها(شامل سریال‌ها، تله فیلم‌ها، فیلم‌های سینمایی، انیمیشن‌ها و …) را از سازمان صدا و سیما اخذ کرده و در اختیار پلتفرم‌های متقاضی قرار دهد که این اقدام با استقبال پلتفرم‌ها روبه‌رو شده است و به دلیل همین استقبال این اقدام تا کنون تدوام داشته است و هر ماه حجم محتوای حمایتی نسبت به ماه گذشته افزایش داشته است که انشاءالله به‌زودی گزارشی از اظهار نظر پلتفرم‌ها درخصوص این اقدام ساترا در اختیار رسانه‌های جمعی از جمله خبرآنلاین قرار خواهد گرفت.

۳. با پیگیری ساترا دو برنامه شامل یک برنامه تلویزیونی و یک برنامه رادیویی برای معرفی پلتفرم‌های دارای مجوز طراحی شده است که این امر نیز بیانگر رویکرد حمایتی سازمان صدا و سیما نسبت به پلتفرم‌ها و تلاش برای گسترش همکاری‌های مشترک و توسعه هم‌افزایی‌ها است.

۴. یکی دیگر از محورهای یادداشت خبر آنلاین تاکید بر «انباشت مجوزها و معطل ماندن آثار» است. این در حالی است که از ماه‌ها قبل تا کنون با تشکیل دو جلسه در هر هفته برای صدور مجوز تولید و انتشار آثار موضوع انباشت مجوزها و معطل ماندن آثار برطرف شده است. برای اطلاع از این موضوع شایسته است به گفته‌های برخی فعالان این حوزه توجه کنیم. علی سرتیپی مدیر فیلم‌نت در مردادماه سال جاری گفت: «فضای تعاملی بین ساترا و پلتفرم‌ها است. در مورد بازبینی و پخش، تحول و تعامل بسیار خوبی در جریان است و شرایط مطلوبی در روابط فعلی ساترا با رسانه‌های نمایش خانگی، وجود دارد». همچنین شجاع‌الدین میرطاووسی عضو هیئت مدیره شاتل و محمدحسن شانه‌ساززاده مدیرعامل نماوا در آخرین روزهای تیرماه با حضور در سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت ‌و تصویر فراگیر(ساترا) ضمن برگزاری نشست با رییس و قائم‌مقام این سازمان، نظرات خود را در خصوص مسایل حوزه صوت‌و تصویر فراگیر بیان و اعلام کردند: «هرچند در گذشته چالش‌هایی وجود داشته است اما اکنون در نشست‌های مشترک و با توجه به تاکید هر دو طرف بر اجرای قوانین و توجه به اسناد بالادستی، این چالش‌ها درحال برطرف شدن هستند». همچنین اخیرا سیدروح‌ الله حجازی کارگردان «نوبت لیلی» در گفت‌و گوی اختصاصی با خبرگزاری ایلنا از تجربه مثبت تعامل با ساترا و فصل دوم سریال‌اش سخن گفته است. وی تاکید کرده است: «در ابتدا مجموعه ساترا با ما همکاری کرد، قسمت اول سریال پخش شد، بازخوردهای خوبی گرفتیم اما در برخی موارد مخاطبان مطالبی را مطرح کردند که سریال با مشکلاتی مواجه شد ولی خوشبختانه در جلساتی با مسئولان مربوط توضیحاتی ارائه دادیم که سوءتفاهم‌ها برطرف شد. ساترا به هر حال در فرایند نگارش فیلمنامه بود و ما در صحبتی که با آن‌ها داشتیم، توضیح دادیم که در ادامه سریال شبهات مطرح‌شده حل می‌شود و خوشبختانه این صحبت‌ها نتیجه‌بخش بود و تعامل لازم انجام و سوءتفاهم‌ها برطرف شد، در نهایت سریال با کمترین جرح و تعدیل به پخش رسید».

به نظر می‌رسد سوءتفاهمی که برای خبرآنلاین پیش آمده است ناشی از این است که رییس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر(ساترا) در بازدید از خبرگزاری ایسنا از عدم ممیزی برخی آثار خارجی پلتفرم‌ها خبر داده بودند و تاکید کرده بودند تمام آثار پلتفرم‌ها بررسی خواهد شد. اولا این امر یعنی نظارت بر آثار پلتفرم‌ها تکلیف قانونی ساترا است. ثانیا همان‌طور که ایشان در گفت‌و گوی خود با خبرگزاری ایسنا تاکید کردند نظارت بر سایر آثار(غیر از سریال‌های ایرانی نمایش خانگی) به شکل پسینی در حال انجام است و طبعا نگارنده محترم یادداشت در خبرگزاری خبرآنلاین و خوانندگان محترم توجه دارند که نظارت پسینی هیچگاه باعث انباشت مجوزها و معطل ماندن آثار نمی‌شود و به همین دلیل رییس ساترا در ادامه گفت‌و گو تاکید کرده است: «همه آثار بارگذاری‌شده، مجوز خود ناشری را که مجوز دارد، گرفته است».

۵. سوءتفاهم دیگری که در خصوص بخشی از گفته‌های رییس ساترا پیش آمده است ناشی از این است که مهندس سعید مقیسه در این گفت‌و گو گفته است: «برخی محتواها مجوز ممیزی پیشینی ندارند و فعلا ممیزی و نظارت در فضای مجازی گاهی اوقات پسینی است، مثل شبکه‌های کاربرمحور که ممیزی‌های ماشینی دارند و به‌غیراز آن ممیزی پسینی دارند. ممیزی پسینی هم گاهی اوقات مبتنی بر گزارش‌های مردمی است که بررسی در قبال آن صورت می‌گیرد و اگر نکته‌ای داشته باشد به پلتفرم تذکر داده می‌شود که محتوا را حذف کند. البته به این سمت پیش می‌رویم که به‌زودی همه محتوای حرفه‌ای در رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر در فضای مجازی دارای ممیزی پیشینی باشند اما در حال حاضر مردم به اعتماد اینکه این رسانه از ساترا مجوز دارد، نباید ممیزی ساترا یا صداوسیما را بر آن حاکم بدانند».

اولا این گفته رییس ساترا در پاسخ به این مطالبه قانونی از سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر است که طبق سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعاتی، سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات، سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، سند توسعه فضای مجازی سالم، مفید و ایمن که همگی مصوب شورای عالی فضای مجازی هستند و قانون جرایم رایانه‌ای مصوب مجلس شورای اسلامی، تمام دستگاه‌های تنظیم‌گر از جمله ساترا مکلف هستند بر محتوای فضای مجازی در حوزه مسئولیت خود نظارت داشته باشند. ثانیا گفته رییس ساترا بر این امر دلالت دارد که در حال حاضر صرفا سریال‌های ایرانی نمایش خانگی سامانه‌های ویدئوی درخواستی مجوز پیشینی می‌گیرد و محتوای دوبله و سایر محتواهایی که اکنون در سامانه‌های نمایش ویدئوی درخواستی قابل دسترس است به صورت پسینی نظارت می‌شوند اما انتظاری که از ساترا وجود دارد این است که این محتواها را هم به صورت پیشینی نظارت کند که در صورت دست یافتن به ساز و کاری که باعث انباشت مجوزها و معطل ماندن آثار نشود، ساترا تلاش خواهد کرد که این محتواها را هم به صورت پیشینی نظارت کند. طبعا این موضوع شامل رسانه‌های کاربرمحور نمی‌شود و رسانه‌های کاربرمحور مشمول قوانین خاص خود مطابق با رویه مرسوم کشور هستند. لذا حتما در نوع سیاست‌گذاری تنظیم‌گرانه ساترا به تنظیم شرایط رقابت پلتفرم‌های داخلی با پلتفرم‌های خارجی در شرایط برابر دقت خواهد شد و از قضا کلیات سندی برای همکاری وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر با هدف مزیت بخشی به پلتفرم‌های داخلی با روش‌های ایجابی در کارگروه اقتصاد محتوای شبکه ملی اطلاعات به تصویب رسیده است که انشاءالله به‌زودی جزئیات آن نهایی و برای اجرا به طرفین ابلاغ خواهد شد.