در حالی که تنها یک هفته مانده تا جشنواره فیلم کن ۲۰۲۲ فیلمهای حاضر در این دوره را معرفی کند، تیری فرمو مدیر جشنواره، درباره ویژگیهای این دوره صحبت کرد.
* برنامه این روزهای شما چگونه پر میشود؟ هنوز دارید فیلمهای جدید میبینید تا انتخاب کنید؟
برنامه این روزهای من چنین است: تماشای فیلم، تماشای فیلم و تماشای فیلم. این یکی از بهترین ساعات من است. با تولیدکنندگان، نمایندگان فروش و توزیعکنندگان فیلم حرف میزنیم و هنوز هم چیزهای زیادی داریم تا تماشا کنیم چون بعضی از فیلمهای خیلی دیر به دستمان رسیدند. مخصوصاً منتظر آنهایی بودیم که توسط چهرههای مولف خلق شدهاند. همه چیز به سرعت برای اعلام رسمی انتخابمان در ۱۴ آوریل آماده میشود.
* شنیده شده که در ۱۰ روز اخیر فیلمهای زیادی به دستتان رسیده است. رقابت سال پیش خیلی بزرگ بود. فکر میکنید امسال هم همین طور باشد؟
تا اوایل ماه مارس (اسفند) فکر میکردیم به دلیل شیوع دوباره کرونا فیلمهای کمتری داشته باشیم؛ اما ناگهان همه چیز سرعت گرفت. امروز فکر میکنیم از تعداد معمول هر سال جلوتر برویم. بی شک بیش از ۲ هزار فیلم بلند به دستمان رسیده و از آنجا که فنآوری دیجیتال به فیلمسازان اجازه میدهد تا آخرین لحظه کار کنند، بسیاری از فیلمها به تازگی نهایی شدهاند و به همین دلیل ممکن است در بخش رقابتی حدود ۲۰ فیلم شرکتکننده داشته باشیم.
* در فیلمهایی که به دستتان رسیده ردپایی از پاندمی هم هست؟
پاندمی به هیچوجه به موضوع فیلمها بدل نشده است. مثل زندگی ما، در برخی لحظات وجود دارد اما در قلب داستانها جایی ندارد. فیلمها سلامت هنری پرنشاطی را منعکس میکنند؛ همان طور که «ماشینم را بران» سال پیش چنین حسی را منتقل میکرد. سال ۲۰۱۹ پیش از همهگیری سال خیلی خوبی از نظر چهرههای نوظهور و استادان در کنار هم بود. پیروزی «انگل» پیروزی یک کشور بزرگ یعنی کرهجنوبی در سینما بود و کن همواره از آغاز دهه ۲۰۰۰ به چهرههایی چون این کوون تاک، پارک چان ووک و هونگ سانگ سو توجه کرده است. سال ۲۰۲۱ هم عالی بود. دغدغهای از نظر خلاقیت وجود ندارد.
* نگرانی امروز شما چیست؟
ما در دو هفته نمیتوانیم از یک بحران ۲ ساله خلاص شویم، اما همه چیز در حال تغییر است. امروز نحوه تماشای فیلمها تغییر کرده و در بسیاری از کشورها رفتن به سینما کاهش یافته و بخشی از تماشاگران فیلمها در خانه به تماشا مینشینند. حتی فرانسه که از نظر تماشای فیلم و توجه به سینما همواره جایگاه ممتازی داشته امروز شاهد کاهش توجه مخاطبانش است. اما من همچنان خوشبین هستم و میدانم جشنواره کن، سینما را در قلب همه جا میدهد.
* بخشهای جدیدی سال پیش راهاندازی شد که کن پرمیر و بخش زیستمحیطی از جمله آنها بود. چنین ابتکارهایی برای امسال هم دارید؟
حتماً. سال پیش بخش کن پرمیر نامهای بزرگی را دربر گرفت که از اولیور استون تا آرنو دسپلچین و هونگ سانگ سو را با خود داشت. یک جشنواره لایهها و ابعاد مختلفی دارد. فقط بحث رقابت نیست. ما باید گنجهای پنهان را کشف کنیم. باید فیلمهای کارگردانهای مولف را حتی اگر از زاویه رقابتی ساخته نشدهاند، نشان دهیم. کن پرمیر با این روحیه ساخته شده و موفقیتآمیز بود.
* در مورد مسایل اقلیمی چطور؟
سال ۲۰۲۱ میخواستیم با اختصاص یک بخش کوچک، بخشی منطبق با دغدغههای معاصر داشته باشیم. امسال این بخش وجود ندارد اما ابتکارهایی مورد نظر قرار گرفته است.
* میدانیم «تاپ گان: ماوریک» اولین نمایش جهانی خود را در کن خواهد داشت. آمریکا چقدر در جشنواره کن امسال دیده میشود؟
استودیوها همیشه در کن بودهاند و از آنجا که ما هفتاد و پنجمین دوره را امسال جشن میگیریم حضور استودیوهای آمریکایی درجه اول نشانه دوستی و وفاداری است. سال ۲۰۱۹ سونی کلمبیا و یونیورسال در مرکز توجه بودند و امسال برادران وارنر و پارامونت خواهند بود. نمایش «تاپ گان: ماوریک» با حضور تام کروز هم یک رویداد بزرگ خواهد بود.
* از نظر سینمای مستقل آمریکا چطور؟
با همکاری کمپانیهایی ماند نئون، ای ۲۴، و فیلم نیشن که برای ارایه چشماندازی مولف محور، بسیار فرهنگی و بسیار سیاسی تلاش میکنند، این بخش را پیش میبریم.
* آمدن آیریس کنولوخ به عنوان رییس جدید چه تاثیری بر جشنواره فیلم کن ۲۰۲۳ خواهد داشت؟
آیریس کنوبلوخ کارش را از اول جولای شروع میکند و ورود او تاثیر آشکاری بر جشنواره خواهد داشت همان طور که پییر لسکور که ۸ سال پیش آمد همین تغییر را ایجاد کرد. او بیتاب است ما هم همینطور! ما با او و شیوه متواضع و پویایی او به استقبال آینده میرویم.
* شنیدهایم او میتواند قانونی که پخشکننده را موظف میکند اکران فرانسوی داشته باشد تا بتواند در بخش رقابتی حضور یابد را تغییر دهد؟
هنوز در این باره صحبت نکردهایم. در آخرین جلسه پییر لسکور به این مساله اشاره کرد و من سپاسگزارم و با این تغییر موافق هستم، اما هیات مدیره نپذیرفت. ما به این تصمیم احترام میگذاریم اما باید مراقب باشیم که انقلاب سینمایی جایگاهش اینجاست و باید بماند.
* هفتاد و پنجمین سال برگزاری کن چه مفهومی برای جشنواره دارد؟
یک نقطه عطف بزرگ است و این سالگرد در شرایط خاصی فرارسیده؛ وقتی پاندمی و جنگ اوکراین جهان را تغییر داده، این یک جشن زیبا برای خلاقیت و هنرمندان و صنعت سینما و برای کل جامعه خواهد بود. نگاه به گذشته به ما این فرصت را میدهد که به آینده نگاه کنیم. سال ۲۰۲۲ فقط جشن بزرگداشت جشنواره نیست بلکه آمادهسازی جشنواره برای دنبال کردن ماموریتش در سالهای بعدی هم هست.
* پس از این بحران بزرگی که به تازگی داریم پشت سر میگذاریم چطور این دوره مهم را جشن میگیرید؟
مهم سینماست؛ سینمای امروز و فردا و تماشای فیلم در سالنهای سینما. چیزی که هرگز تغییر نخواهد کرد هنر سینماست. ما از کشورهایی که به ندرت نمایندهای در جشنواره داشتند فیلم خواهیم داشت. همچنین از کارگردانهای زن بیشتری فیلم نمایش میدهیم. هدف بینالمللی کن خیلی مهم است و امسال قرار است یک مهمانی بزرگ و یک شام بزرگ در مکانی غیرمعمول داشته باشیم. همچنین یک سمپوزیوم برگزار میشود و از فیلمسازان بزرگ میخواهیم تا به آینده فکر کنند. سوال امروز این است که فیلمساز بودن در سال ۲۰۲۲ به چه معناست؟ ۲۰ سال پیش پاسخ آسان بود: کارگردانی فیلمی ۳۵ میلیمتری برای سینماها. اما امروز چه معنایی دارد؟ چگونه تولید کنیم چگونه توزیع کنیم؟ سال ۱۹۹۲ ویم وندرس این موضوعها را با دوربین خود و در فیلمی به نام «اتاق ۶۶۶» بررسی کرد. او یک سوال ساده پرسید: آینده سینما چیست؟
* با همراهان جدیدی مانند «برات» و «تیکتاک» به نظر میرسد جشنواره به دنبال جذب مخاطبان جوان است. چرا خواستید واقعیت خود را تغییر دهید و چطور میخواهید به ذات خود وفادار بمانید؟
ذات کن تطبیقپذیری با روز است. شرکای ما به تکامل رسانه کمک کردهاند. مشارکت با تلویزیون فرانسه مثلاً موجب میشود تا جشنواره در کشور خودمان در حد وسیعی دیده شود. در همین حال «برات» یک شرکت رسانهای جدید با موفقیتی بینظیر است و مخاطبان جوانتر را جذب میکند. در مورد «تیکتاک» هم رسانهای است که با دنیای امروز تطابق دارد. هدف این نیست که جشنواره را جوانتر کنیم، بلکه میخواهیم از جوانان و در عین حال بزرگانمان در صنعت هم استقبال کنیم. سالهاست در این زمینه تلاش کردهایم. نخل طلای فیلم کوتاه، مسابقه مدرسههای فیلمسازی، برنامه ۳ روز اقامت در کن، گوشه فیلم کوتاه و مارش دو فیلم همه در همین راستا خلق شدهاند.
* با افزایش دوباره شمار ابتلا به کووید، چه نوع پروتکلهای بهداشتی را در نظر دارید؟
سال ۲۰۲۱ جشنواره تمام اقدامات لازم را برای تضمین ایمنی حضار در نظر گرفت: در واقع کمتر از ۱۰۰ مورد کووید شناسایی شد. در ماه می پروتکلی برای این دوره تنظیم و توصیههای لازم ارایه میشود تا مانند سال پیش جشنواره با رعایت آنها پیش برود.
بدون دیدگاه