قصه ترسناک یک «پنچری»

احسان ناجی کارگردان نمایش «پنچری» که به تازگی اجرای خود را در پردیس تئاتر شهرزاد آغاز کرده است درباره این اثر نمایشی گفت: نمایشنامه «پنچری» نوشته فردیک دورنمات است و از چندین سال قبل علاقه مند بودم آن را روی صحنه ببرم. «پنچری» یک نمایشنامه رادیویی است و آداپتاسیون آن برای تبدیل به یک اثر صحنه‌ای کار بسیار سختی بود که باید انجامش می‌دادم.

وی درباره موضع‌گیری‌هایی که نسبت به فعالیت هنرمندان تئاتر وجود دارد، بیان کرد: شروع تمرین و آماده سازی نمایش به قبل از اتفاقات اخیر باز می‌گردد اما با این وجود من با موضع‌گیری‌هایی که نسبت به تئاتر وجود دارد مخالف هستم. همیشه بچه‌های تئاتر به این معترض بودند که چرا نگاه جامعه و مسئولان به تئاتر حرفه‌ای نیست و تنها به عنوان یک سرگرمی به آن نگاه می‌کنند در حالی که مسبب چنین نگاهی بیشتر از همه، خود ما هستیم چون وقتی می‌گوییم تئاتر باید تعطیل شود به این معنی است که ما صنف نیستیم و به راحتی می‌توان تئاتر را تعطیل و تنها در حد یک جُنگ به آن نگاه کرد.

ناجی با اشاره به اینکه تئاتر در گذشته با هدف پرداختن به نیازهای اجتماعی و به شکلی نقادانه روی صحنه می‌رفت، یادآور شد: نمی‌دانم این روزها چه اتفاقی افتاده که اکثراً می‌گویند تئاتر را تعطیل کنید در حالی که تئاتر می‌تواند حرف جامعه را بزند و تاثیرگذار باشد. استاد سمندریان معتقد بود که «تئاتر وقتی شروع می‌شود که شما از سالن تئاتر بیرون می‌زنید» یعنی تئاتر در ذهن مخاطب زمانی آغاز می‌شود که روی صحنه تمام شده است و این یعنی تئاتر چقدر می‌تواند دغدغه مند باشد.

وی درباره تغییر مسیر تبلیغات یک نمایش ابراز کرد: این روزها امکان تبلیغات مجازی وجود ندارد پس مانند تفکر کلاسیک که معتقد بود یک نمایش خودش باید خودش را تبلیغ کند ما نیز به تبلیغ دهان به دهان و میدانی روی آورده‌ایم و مطمئناً کاری که خوب باشد، مخاطبش را جذب خواهد کرد. با بهره‌گیری از این نوع تبلیغ، ما نیز باید تلاشمان را برای بالا بردن کیفیت کار بیشتر کنیم تا اثری دغدغه مند خلق شود و مخاطبان با دیدن آن، نمایش را به دیگران نیز توصیه کنند. این روزها در تئاتر شهرزاد ۴-۵ نمایش روی صحنه است که هرکدام حرفی برای گفتن دارند. در یکی از سالن‌ها گلاب آدینه نمایشنامه «پرده خانه» بهرام بیضایی را که همه می‌دانند چه متن دغدغه مندی است، به صحنه می‌برد و گروه ما نیز «پنچری» دورنمات را اجرا می‌کند؛ دورنمات همیشه زمانی در این مملکت کار شده که هنرمندان خواسته‌اند در پس اجرایشان حرفی بزنند و نقدی سیاسی اجتماعی را مطرح کنند از این رو انتخاب ما برای حضور در صحنه تئاتر نشان‌دهنده این است که حتماً حرفی برای گفتن داشته‌ایم.

این کارگردان تئاتر درباره رویکردی که به نمایشنامه دورنمات داشته است، توضیح داد: دورنمات داستانی به نام «پنچری» دارد که آن را با پایانی دیگر تبدیل به یک نمایشنامه رادیویی کرده است. من معمولاً در نمایشنامه‌هایی که برای اجرا انتخاب می‌کنم، تغییراتی می‌دهم و از دریچه ذهن خودم به موضوع اثر نگاه می‌کنم. در اقتباس از این نمایشنامه نیز براساس کانسپت اصلی اثر که برایم خیلی مهم بود متن تازه‌ای نوشتم که شاید ۶۰ درصد متفاوت از آن چیزی باشد که دورنمات نوشته و در واقع با «پنچری» از زاویه دید احسان ناجی روبرو هستیم.

کارگردان نمایش «یرما» درباره انتخاب بازیگران نمایش «پنچری» هم گفت: شهرام عبدلی، حمید مهین‌دوست، رامین پرچمی، پوریا عبدی، علی عطایی حور، سارا مداح بازیگران این اثر نمایشی هستند. در انتخاب بازیگران مولفه‌های زیادی مد نظرم بود اما تلاش کردم باوجود انتخاب چهره‌های شناخته شده از هنرمندانی دعوت به همکاری کنم که پیشینه تئاتری نیز دارند. برایم اهمیت زیادی داشت که بازیگران دغدغه متن را داشته باشند و در عین حال که افراد شناخته شده‌ای هستند با دانش و تئاتری هم باشند.

ناجی در پایان صحبت‌هایش درباره داستان و ویژگی‌های نمایش عنوان کرد: نمایش اثری گروتسک است و تمام تلاشم را کردم که اتمسفری که در نمایشنامه وجود دارد و به نوعی آمیخته‌ای از ترس و کمدی است در اجرا نیز حفظ شود. در «پنچری» فروشنده‌ای به نام تراپس با پنچر شدن ماشینش به دنبال اقامتگاهی می‌گردد تا شب را در آنجا سرکرده و صبح بتواند ماشینش را از تعمیرگاه تحویل بگیرد. به دنبال پر بودن تمام اقامتگاه‌ها کسی به او یک خانه را معرفی می‌کند که پذیرای مسافران شب درراه مانده است. خانه پیرمرد ثروتمندی که همان ابتدا می‌گوید از مسافرانش پولی دریافت نمی‌کند. دوستان پیرمرد هم در خانه او حضور دارند و از مهمان تازه‌وارد می‌خواهند اگر تمایل دارد در بازی آنها شرکت کند. تراپس با داستانی اسرارآمیز و غیرقابل تصور شبش را به صبح می‌رساند.

نمایش «پنچری» از اول دی تا ۵ بهمن ماه هر شب ساعت ۲۰:۳۰ در سالن شماره ۳ پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه است.