شقایق فراهانی: قضاوت نکنیم

  شقایق فراهانی، بازیگر سینما و تلویزیون این روزها روی آنتن شبکه سه سیماست. فراهانی در خانواده ای روشنفکر بزرگ شده است. پدرش در سریال امام علی(ع) نقش «معاویه» را بازی می کرد؛ نقشی که کمتر کسی از عهده ایفایش برمی آمد و به قول خودش کتابخانه ای دارد که بیش از ۳۰۰۰ کتاب در آن وجود دارد. شقایق و بهزاد فراهانی از سر هر کتابی به قول معروف سرسری نمی گذرند. آثار «خولیو کورتاسار» -این نویسنده سخت خوان آرژانتینی- تنها مجموعه ای از صدها کتابی است که آنها مطالعه کرده اند و دوست می دارند. مادر شقایق هم بازیگر سینماست.

شقایق اما عفیف و مهربان است. با وجود اینکه نقش های مختلفی بازی می کند، اما پیش از پذیرفتن نقشش باید حتما سناریو را بخواند. همین دلیل ساده باعث شده که این روزها در سریال «نیکان» که از ۱۲ خرداد روی آنتن شبکه سه است، نقش «سیما» را بازی کند. شقایق مانند هر فراهانی دیگری متواضع  است. دارای خضوع و خشوع و از آن قماش مردمی نیست که برای مخاطبان و دوست دارانش نسخه بپیچد. از او درباره دستمزدهای تلویزیون، قضاوت مردم و زندگی آنها از دید مردم و اینکه چگونه می توان همگام با مردم مسائل را درک کرد، و در تاریخ و زمان پیش رفت، سخن گفته ایم. ساده و بی پیرایه مشخص است که به لحاظ تبار و اصالتی که دارد، مردمش را از سویدای جان دوست می دارد.

گفت و گوی ما را با شقایق فراهانی بخوانید:

خانم فراهانی، وضع کار با تلویزیون با توجه به دستمزدهایی که وجود دارد، چگونه است؟ شما جزو بازیگرانی هستید که همچنان با تلویزیون کار می کنید. تفاوت دستمزدها با شبکه نمایش خانه، پلتفرم ها و تئاتر به چه شکل است؟

پاسخ به این پرسش خیلی تخصصی است. اما مشکلی که وجود دارد این است که تلویزیون هیچ گاه پرداختی هایش به موقع نیست. این موضوع آسیب بسیار جدی به همه کسانی می زند که باید دستمزد بگیرند. حال چه بازیگر باشد و چه تدارکات و چه در هر صنف دیگری.

می توانم خواهش کنم که برای من خبرنگار و مخاطبانتان این موضوع را کمی بیشتر باز کنید؟

یعنی به موقع پرداخت نمی کنند. تهیه کننده معمولاً می گوید تلویزیون هنوز پرداخت نکرده است…

این تأخیر معمولاً چقدر طول می کشد؟

ممکن است ۶ ماه طول بکشد و ممکن هم هست یکسال. این مشکل بزرگی است که من نوعی وقتی می خواهم با تلویزیون کار کنم با آن مواجه ام. بدیهی است که به صاحب خانه ام نمی توانم بگویم که تلویزیون پول مرا پرداخت نکرده. پرداخت نکردن های به موقع که خیلی به طول می انجامد آسیب جدی و زیادی به کل سریال ها و کارها می زند.

این موضوع مسبوق به سابقه است یا بدعت شده است؟

همواره چنین بوده و این باعث می شود که من بازیگر کمتر کار کنم یا جایی کار کنم که دستمزدم به موقع پرداخت می کنند.

در پرداخت نقش اول و دوم و دیگر نقش ها عدالتی برای پرداخت دستمزد وجود دارد؟

نه، وجود ندارد.

بستگی به چه چیزی دارد؟

بستگی به ماهیت طرف دارد.

منظورتان تهیه کننده است؟

نه، به هیچ وجه. البته سوء تفاهم نشود، اما ۹۹ درصد تهیه کنندگان همان پولی را هم که به دستشان می رسد، به موقع پرداخت نمی کنند. آنها اغلب شبکه را مقصر می دانند. حال اینکه در این مورد داستان اصلی چیست گاه ما بازیگران اطلاعی پیدا نمی کنیم و نمی دانیم. اما دستمزدهای نقش اول تا دوم و دیگران بستگی به بازیگرش دارد.

چه شد که سریال نیکان را پذیرفتید و در آن بازی کردید؟

نقش را دوست داشتم. سناریو را خواندم و آن نقش را اجرا کردم.

زندگی بازیگران فاصله ای با زندگی مردم عادی دارد که طبیعی است. مردم، در هر طبقه و قشر و صنف دوست دارند، هنرمندان و سلبریتی ها زندگی آنها را درک کنند و با توجه به آن جزئیات، همگام و همراه با آنها باشد. بخشی از این مهم به شکل جزئی نگرانه، شدنی نیست. مردم هم دوست دارند که پا به پای هنرمندان درک بهتر و عمیق تری از زندگی داشته باشند. این مهم هم جزء به کل و کل به جزء شدنی نیست. تصور آنها در بدو امر این است که زندگی بازیگران لاکچری است. با توجه به سختی ها و فراز و فرودهایی که هنرمندان از پس سر می گذرانند در این باره توضیح بدهید. نصویر واقعی زندگی هنرمندان چگونه است؟

اجازه دهید تا پاسخ پرسشتان را به گونه دیگری بدهم. در همه جای جهان چنین تصور و تصویری از زندگی هنرمندان وجود دارد. مردم عادی در همه جای جهان بیش و کم آن تصویری را که در سینما یا فضای مجازی می بینند، باور می کنند. در صورتی که دست کم شاید باور نکنید، کمتر از شمار انگشتان یک دست، در کشور ما، هنرمندان، زندگی ای چنین لاکچری دارند. یعنی تعدادشان انگشت شمار و معدود و محدود است.

وضع هنرمندان با توجه به پیش از کرونا چگونه است؟

ما که در دوران کرونا سر کار بودیم و تفاوتی برای ما نکرد. ما همچنان سر صحنه بوده ایم و سر صحنه کرونا گرفتیم و همچنان کار می کنیم. شاید دو درصد از تهیه کنندگان تلویزیون در این بازه زمانی به موقع دستمزدها را پرداخت کردند. با توجه به کرونا و هزینه ها و همه موضوعاتی که همه مان با آن درگیر بوده ایم و دست و پنجه نرم کرده ایم، تفاوتی بین ما و دیگران نبوده و نیست. علاوه بر اینکه نه چیزی به دستمزدهایمان اضافه شده و نه هزینه درمان را دیگران تقبل کرده اند. همه هزینه های کرونایی را هم خودمان پرداخت کرده ایم. از طرف جایی هم هیچ گونه حمایتی نشدیم. نه از سوی دولت و نه از سوی جایی که برایش کار می کنیم.

درد دلتان با مردم چیست؟

صحبت هایی که با مردم بخواهم در میان بگذارم زیاد است.

به مخاطبانتان چه صحبت و سخنی دارید؟ کسانی که شما را با توجه به خانواده تان، عقبه و تبار و خانوادگی تان به جای می آورند و دوست می دارند؟

طی تجربه شخصی خودم می گویم و چون سوال کردید نمی خواهم به شما و مردم جسارت کنم. می خواهم بگویم که قضاوت کار بسیار سختی است. چه کسانی که کار می کنند و چه کسانی که کار نمی کنند، قضاوت کردن درباره شان بسیار حساس و دشوار است. در دوره ای قرار داریم که تک تکمان در امتحان بزرگی به سر می بریم و ریشه آن هم باز، به قضاوتی بازمی گردد که ما در همه دهه ها، آن را تکرار کرده ایم. بعدها تاریخ نشان خواهد داد که قضاوت ما چه بی رحمانه یا مشفقانه بوده است. بعدها مشخص خواهد شد که چه کسی کجا ایستاده اند و چه جایگاهی دارند و چه کسی چگونه می اندیشند.

اگر نمی توانیم این قضاوت ها از بین ببریم و حذف کنیم لااقل کم و کمترش کنیم. اگر نمی توانیم آن را کنار بگذاریم رنگ و لعاب به آن ندهیم. یا به زمان واگذار کنیم که حتی اگر شک هم داریم ببینیم که زمان و کائنات قرار است چه چیزی را به ما ثابت کند و نشان دهد.