به گزارش باکس افیس ایران: کودکان در صحنه تئاتر شعر می‌خوانند، بازی می‌کنند، یاد می‌گیرند و تجربه می‌کنند؛ چنانکه در پشت صحنه نمایش نیز همین‌گونه‌اند، بنابراین می‌توان گفت آنها تئاتر را زندگی می‌کنند یا نمایش در زندگی آنها جاری است.
بازی‌های کودکانه اگر نه به معنای تخصصی کلمه اما نمونه‌هایی از نمایش است که کودکان در نقش‌های مختلف به اجرا می‌گذارند و در خلال آن تجربه‌ها، خواسته‌ها، تمایلات، انتقادات و باید ها ونبایدهای زندگی را از دید خود به اجرا می‌گذارند؛ طی این بازی‌های نمایش وار یاد می‌گیرند و یاد می‌دهند.
اما تئاتر تخصصی نیز از آن روی که شباهت بسیاری به زیست واقعی کودک دارد، همواره برای او جذاب بوده و توانسته آنها را به خود جذب کند و در این راستا متخصصان بسیاری از کاربردها و کارکردهای این هنر برای کودکان بازیگر و مخاطبان کودک سخن گقته‌اند.
نمونه یک تئاتر کودکانه و البته در ناب‌ترین شکل “کودکی درتئاتر” بود که با بازی ۲۷ کودک و بدون هیچ بازیگر بزرگسالی ۱۰ شب به روی صحنه رفت و همواره نیز مخاطبان خود را برای تماشا جذب و هنرمندان بزرگسال را وادار به تحسین کرد.
کودکان شیرازی این صحنه تئاتر بی تکلف شعر خواندند و داستان‌هایی کودکانه را بازی کردند که در سه بخش مختلف دوستی، زندگی اجتماعی، باید و نبایدهای آموزش و بسیاری دیگر از مفاهیم ریشه‌ای و عمیق زندگی را در نسخه‌ای کودکانه به نمایش گذاشتند، یادگرفتند و مخاطبان همسال خود را نیز به تکاپوی ذهنی واداشتند.
پایان این تئاتر کودک یا به تعبیر کاردگردانش تئاتر دانشآموزی، به تعامل با مخاطب گذشت و مسیحا ابوعلی از کودکان حاضردر سالن می‌خواست تا درباره بخش‌های مختلف نمایش، برداشتی که از آن داشته‌اند و چیزی که با دیدن این تئاتر به ذهنشان رسیده را بیان کنند و گفته‌های مخاطبان این تئاتر نیز نشان دهنده تحققِ بخشی از هدف اثر یعنی ایجاد تکاپوی ذهنی برای کودکان بود؛ تکاپویی که کارگردان با پرسیدن سوالاتی بیشتر به آن دامن می‌زد.
آموزش توامان هنر و زندگی در صحنه تئاتر
پس از تماشای این تئاتر کودک در گفت‌وگویی کوتاه کودکی در تئاتر یا تئاتر در کودکی افراد را با کارگردان این اثر به گفت‌وگو گذاشتیم.
مسیحا ابوعلی با اشاره به تاکید ۵۰ ساله بزرگان هنر تئاتر، گفت: باید در مدارس کشور تئاتر آموزش داده شود همانقدر که به دیگر درس‌ها پرداخته می‌شود.
به گفته او استفاده از تئاتر متدی اثبات شده در بسیاری از کشورهای توسعه یافته است در حالی که در ایران هنوز چنانکه باید مورد توجه قرار نگرفته و تنها گاهی جای خود را در کلاس‌های حاشیه‌ای مانند پرورشی باز کرده است.
ابوعلی اطمینان دارد که بچه ها ۲ نوع آموزش را در این تئاتر فراگرفتند؛ اثری که ۶ ماه برای تولید و اجرای آن تلاش کردند و ۱۰ روز شاهد صندلی‌های پر تماشاخانه به عنوان مخاطب خود بودند؛ یکی صفر تا صد انچه باید از تولید یک اثر تئاتر می‌دانستند، مانند بازیگری، کارگردانی، نقش گرافیست و طراح صحنه و گریم و دیگر مولفه‌های هنرهای نمایشی، و مهمتر از آن درس‌هایی برای زندگی.
او با اشاره به یکی از بازیگرانش که شب پیش از اجرا تب ۴۰ درجه را گذرانده اما خود خواسته تا برای ادای مسئولیتش به اجرا برسد، اظهار کرد: کجا می‌شود مفاهیمی مانند مسئولیت‌پذیری را اینگونه آموزش داد؟
چنانکه آناهیتا جمالخواه از بازیگران این تئاتر گفت که با تجربه حضور در این نمایش اعتماد نفسش برای حضور در برابر دیگران بیشتر شده و توان ارائه هنر خود در حضور مخاطبان را یه دست آورده است.
به اعتقاد کارگردان این تئاتر دانشآموزی، در ایران با اینکه کارهای خوبی در این حوزه تولید شده اما کماکان نیازهای برطرف نشده بسیاری وجود دارد و هنوز آثار تئاتر کودک به اندازه‌ای نرسیده که بچه‌های ایران، شیراز، آباده، فسا و همه شهرهای دیگر کشور دست‌کم ماهانه یا فصلی یکبار به تئاتر باکیفیت دسترسی داشته باشند.
و البته به گفته این کارگردان تئاتر استان فارسی وضعیت در حوزه تئاتر دانشآموزی یا مدرسه‌ای از این هم بدتر است؛ گونه‌ای که “کودکی در تئاتر” یکی از نمونه‌های کمیاب آن است چرا که همه ۲۷ بازیگر آن را دختران و پسران دبستانی تشکیل می‌دهند.
به تفکر واداشتن کودکان؛ رسالت هنر آموزشی امروز
نقش و کارایی تئاتر در آموزش مفاهیم سالها است که به اثبات رسیده و استفاده شده است و اگر چنین نمایشی با اصول فنی و تخصصی این هنر آراسته و پرداخته شده باشد خود می‌تواند به مثابه مدرسه‌ای خلاق عمل کند.
اما اثرگذاری آموزش مستقیم و بی‌پرده گاهی و ارایه گذاره‌های دستور در آموزش گاهی از سوی متخصصان حوزه تربیت مورد شک واقع و آموزش در ضمن تعاملی و به فکر واداشتن به عنوان نسخه جایگزین ارائه شده است.
کارگردان ” کودکی در تئاتر” نیزبا اعتقاد به این شیوه، درباره رسالتی که تئاتر او دنبال کرده، گفت: قصد اصلی و والای هنر آموزشی کودکان و نوجوانان ایجاد سوالاتی برای کودک است تا او را به تفکر وادارد وگرنه هنرها و نوشته‌های آموزشی بسیاری در کشور وجود دارد که تلاش می‌کند به طور مستقیم به کودک بگوید چه کاری خوب است و باید انجام دهد و چه کاری بد است و نباید.
ابوعلی می‌گوید: هدف گروه “کودکی در تئاتر: این نبوده که به طور مستقیم آمورش دهد، مانند اثری درباره مسواک زدن که مستقیما این را به کودک توصیه می‌کند؛ چرا که این برداشتی اشتباه از هنر پداگوژیک است.
این تئاتر کودک یا دانشآموزی که امروز آخرین اجرای خود را در مجموعه سینمایی آفتاب سپری می‌کند، به خوبی موفق به جذب نگاه مخاطبان کودک و نظر فعالان و هنرمندان این عرصه را به خود جذب کند تا نقطه عطفی برای تداوم حضور آثار کودک برروی پرده تماشاخانه‌های فارس باشد.
هنرهای نمایشی و بویژه تئاتر هم برای کودکان بازیگر و هم برای مخاطبان کودک یکی از موثرترین راه‌های آموزش و پویایی فکری است که بیشتر نسل جوان و میانسال امروز خاطره‌های خوش آن را از مدارس خود به یاد دارند.
بدون دیدگاه